De woningbouwstichting ‘De Vooruitgang’ vervult haar taak niet goed

Eerste nieuwe huurwoningen sinds 25 jaar

                                     

In de Nivo, het weekblad van Volendam,  van 26 november 2014, plaatste de lokale partij VD|80 een brief, soort noodkreet, aan de Minister van Volkshuisvesting Stef Blok. Aanleiding daartoe was de opdracht van de Rijksoverheid aan de gemeente om een aantal asielzoekers te huisvesten. VD|80 wees de minister er op dat in Volendam slechts 13% van het aantal woningen huurwoningen betrof en dat het nu al een probleem zou zijn om voor urgente gevallen tijdig een woning aan te wijzen.

Voor mij was dat reden om eens wat dieper in het woningbouwbeleid te duiken. Waarom zijn er zo weinig huurwoningen? Bij de eerste bevinding bleek al dat VD|80 de zaken niet helemaal zuiver benoemt. Het aantal huurwoningen in de kern Edam bedraagt bijvoorbeeld ongeveer 25% van het aantal woningen. Voor de hele gemeente zou het percentage van 13% hoger uitvallen.   

De Edamse huurwoningen vallen onder de Wooncompagnie een regionale verhuurder, in Volendam wordt de taak uitgevoerd door de eigen woningbouwstichting De Vooruitgang.

De Vooruitgang, de financiën nader bekeken

De woningbouwstichting publiceert haar jaarverslagen op de eigen website en kan, ook vanwege de uitvoerigheid van de jaarverslagen, transparant worden genoemd. De stichting zit er warmpjes bij, ze heeft overeenkomstig onderstaand staatje een royaal eigen vermogen.

2010   19.182.293,-

2011   24.495.000,-

2012   28.244.081,-

2013   25.257.103,-

In 2009 en 2013 heeft de stichting bij elkaar ongeveer 13 miljoen van het vermogen afgeboekt in verband met de onrendabele top van nieuwe investeringen (o.a. Julianaweg en Siriusplein).

Ten opzichte van het eigen woningbezit dat getaxeerd wordt op ongeveer 60 miljoen, kan het vermogen aanzienlijk worden genoemd. Jaarlijks  kan de stichting rekenen op een batig saldo op de exploitatie van enkele miljoenen op een jaaromzet van ongeveer 7 miljoen.

De door de gemeente berekende WOZ-waarde is iets meer dan het drievoudige van de 60 miljoen waarop de Vooruitgang het eigen bezit taxeert.

Het woningbezit en het beleid

Met ingang van 2014 heeft de stichting het volgende aantal woningen:

Eengezinswoningen       329

Flats                                607

Kl. Eengezinswoningen   43

Aanleunwoningen           181

Totaal                           1159

De Vooruitgang voert haar taak als sociale huisvester in nauw overleg met het bestuur van de Gemeente uit. De laatste jaren is er bijzondere aandacht geweest voor de uitbreiding van het aantal seniorenwoningen in verband met de toenemende vergrijzing. 

Voor de uitbreiding van het aantal eengezinswoningen bestaat geen beleid. In het jaarverslag van 2013 vind ik geen enkele ambitie om dat aantal te vergroten. Zo schrijft de Vooruitgang (pagina 30) “Eind 2013 zijn de 10 eengezinswoningen in de Broeckgouw opgeleverd. Voor het eerst sinds 25 jaar heeft de Vooruitgang in samenspraak met de Gemeente weer eengezinswoningen kunnen bouwen in een nieuwbouwwijk”

Er bestaat dus geen beleid om het aantal eengezinswoningen te verhogen. Op pagina 49 van het jaarverslag staat: “In 2013 zijn vier woningen verkocht (aan de huurder, pl). In 2010 is besloten dat verkoop mogelijk is als de Vooruitgang de gelegenheid krijgt nieuwe eengezinswoningen te bouwen zodat het aantal eengezinswoningen gelijk blijft.

Krappe Huurmarkt

De Vooruitgang noemt de huurmarkt zelf ook krap (pagina 48). Dat blijkt ook wel uit het aantal woningzoekenden.  Het jaarverslag meldt dat er 464 woningzoekenden zijn. Gewezen wordt op de sterke stijging van het aantal woningzoekenden in de categorie 35-54 jaar en de categorie 18-34 jaar.

Rekenkundig komen er jaarlijks gemiddeld 75 huurwoningen vrij voor woningzoekenden. Dat zijn er veel te weinig. Zelf schrijft de Vooruitgang daarover: “Doordat het aantal woningzoekenden stijgt, zullen de wachttijden bij de Vooruitgang oplopen (pagina 46)”. Theoretisch schat ik dat het wachten op een eengezinswoning wel eens zo’n jaar of vijf zou kunnen zijn. Dat dit een probleem veroorzaakt mag ook al blijken uit het feit dat een aantal Volendamse gezinnen uit ‘arre moede’ op zoek is gegaan naar een huurwoning in Edam.

Krappe huurmarkt is het gevolg van beleid

Uit het jaarverslag kan de conclusie worden getrokken dat de krapte zich vooral voordoet bij eengezinswoningen. Terwijl er voldoende aandacht is voor seniorenhuisvesting, ontbreekt die voor gezinnen die op zoek zijn naar een huurwoning. Dat mag merkwaardig worden genoemd. Er zijn meerdere maatschappelijke ontwikkelingen (denk aan echtscheidingen, werkeloosheid, faillissementen e.d.) die de behoefte aan huurwoningen doen toenemen.

Als er al in geen 25 jaar in nieuwe wijken geen nieuwe huurwoningen zijn gebouwd voor gezinnen, kan dat maar één ding betekenen. Het is bewust beleid. Huurwoningen verminderen het aantal koopwoningen. Het krappe beleid is er op gericht om de markt van woningzoekenden richting koopwoning te duwen.

Dat er geen of weinig behoefte zou zijn aan huurwoningen wordt in ieder geval door recente cijfers niet gestaafd.

Moet het beleid om?

Niet alleen het verzoek van VD|80 aan minister Blok om het aantal toe te wijzen asielzoekers te verkleinen in verband met de krappe huurmarkt, maar ook het aantal woningzoekenden op de wachtlijst van de Vooruitgang wijst er op dat in het verleden de beleidsprioriteiten verkeerd zijn gesteld. Dat is niet alleen te wijten aan de Vooruitgang die te weinig heeft gevochten om haar taak zo goed mogelijk te kunnen vervullen. Het is beslist ook aan het gemeentebestuur te wijten dat er een groeiend tekort is aan eengezinswoningen.

Het beleid moet om. Ik kijk met belangstelling uit naar de verkiezingsprogramma’s die in voorbereiding zijn voor de gemeenteraadsverkiezingen in november 2015, maar het zou beter zijn als de politieke partijen die in de gemeenteraad vertegenwoordigd zijn eerder van zich laten horen. Geld is het probleem niet. Zowel de gemeente zelf als de Vooruitgang beschikken over welgevulde buidels.

Volendam|80 rijdt een scheve schaats met woningen voor asielzoekers

                             

In het Volendammer weekblad de NIVO van 26 november 2014 staat een artikel over de Volendamse woningbouwvereniging ‘De Vooruitgang’. Dat presteert goed staat er, maar daar kunnen we alvast wel wat vraagtekens bij zetten. Al jaren loopt het aantal huurwoningen in Volendam achter op de vraag. In Volendam wordt de voorkeur gegeven aan het bouwen van koopwoningen. Huurwoningen worden mondjesmaat gebouwd. Je zou dus kunnen stellen dat de woningbouwvereniging ‘De Vooruitgang’ al jaren te weinig haar best doet voor de mensen die bij haar staan ingeschreven voor een huurwoning. Om het een beetje te kunnen begrijpen dient er op gewezen te worden dat de woningbouwvereniging een bolwerk is van het CDA. Het CDA met zijn banden in de bouw- en bankwereld is voor het bouwen van koopwoningen. Daar valt gewoon meer aan te verdienen. Wie dat tegen wil spreken moet maar eens uitleggen waarom er in Volendam al jaren permanent een gebrek aan huurwoningen bestaat. Overigens wonen Volendammers het liefst in een eigen huis en werken ze daar hard voor.

Te weinig huurwoningen voor asielzoekers volgens VD|80

In de gemeente Edam-Volendam staan circa 12.000 woningen. Volgens een publicatie van de politieke partij Volendam|80 deze week in dezelfde weekkrant,  zijn daarvan slechts 13% huurwoningen in de sociale sector. Dat zijn er te weinig stelt de partij VD|80 die bekend staat om haar opportunisme en gebrek aan nuance. Deze partij zegt echter niet dat er te weinig huurwoningen zijn voor de eigen bevolking. Boven het uitgebreide artikel dat ze in de krant plaatste staat de kop: “Verdringen asielzoekers lokale bevolking op sociale huurwoningmarkt? “ Dat vraagteken staat er om retorische redenen. Voor VD|80 is dat helemaal geen vraag. In haar bij het artikel afgedrukte brief aan Minister S. Blok, schrijft ze liever minder asielzoekers te krijgen dan het Rijk aan de gemeente toewijst. Het kost al moeite om op tijd een huurwoning toe te wijzen aan  mensen met een ‘urgentie’, schrijft ze.

De gemeente moet op dit moment nog 24 asielzoekers huisvesten en het jaar is al bijna om. Volgens haar verwacht men nog zo’n aantal verplicht te moeten huisvesten. Het zijn er te veel, schrijft VD|80 aan de minister. Ze vindt dat het aantal op te nemen asielzoekers afhankelijk moet worden gemaakt van het aantal beschikbare huurwoningen. In Amsterdam bestaat de woningvoorraad uit 60% huurwoningen

Valse tonen

Het trucje om er onder uit te komen is al vaker geprobeerd. Tot nu toe heeft het niet gewerkt en het zal ook deze keer niet werken. En dat is maar goed ook. Het is a-sociaal om de opvang van asielziekers op andere gemeenten te willen afwentelen. Als Edam-Volendam te weinig huurwoningen bouwt, moet ze maar op de blaren zitten.  De lokale partij VD|80 is bang dat als het aantal te huisvesten asielzoekers niet wordt gehaald, het Rijk op kosten van de gemeente een aantal woningen koopt om daar asielzoekers in te huisvesten.

Ik zou bijna willen dat het zo ver komt dat het Rijk woningen gaat aankopen. Dat zou tegemoet komen aan mijn bezwaar dat asielzoekers eenzijdig in huurwijken worden gevestigd en wijken met koopwoningen daarvan verschoond zijn. Dat is het addertje dat in het betoog van VD|80 zit. De eenzijdige nadruk op huisvesting van allochtonen in huurwijken levert een zware sociale druk op voor die wijken. Het zou dan ook eerlijker zijn om wijken met koopwoningen evenredig te belasten.

Natuurlijk maak ik me met zo’n betoog niet populair bij de meeste Volendammers, maar daar kan ik niet zo mee zitten. Ik ben slechts een boodschapper. Als ze willen voorkomen dat er asielzoekers in wijken met koopwoningen worden gehuisvest, moeten ze niet bij mij zijn. Het juiste adres is de gemeente en de woningbouwvereniging die al jaren zuinigjes aan doen bij het bouwen van sociale huurwoningen.

Eerlijk delen

Wat voor probleem zou er nu kunnen zijn als de gemeente Edam-Volendam door het Rijk gedwongen zou worden op woningen aan te kopen? De gemeente is er rijk genoeg voor en kan de aankoop zien als belegging op langere termijn. Er staan genoeg woningen te koop, dat kan ook niet het probleem zijn. Bij de huisvesting van vluchtelingen en vluchtelingengezinnen voert de woningbouwvereniging ‘De Vooruitgang’ al jaren lang het beleid om ze goed te spreiden, zodat er geen concentraties ontstaan. Dat is een goed beleid. Hoewel er ook wat minder gelukkige verhalen zijn, vallen er juist heel veel gelukkige verhalen te vertellen over in Volendam gehuisveste gezinnen die goed tot heel goed door hun buren zijn ontvangen. Volendam mag dan een slechte naam op dit terrein hebben, de praktijk bevestigt dat eigenlijk helemaal niet.

Populisme

Ik schaam me een beetje voor het populistische geluid van een lokale partij in het dorp waar ik woon. Ik vraag me af waarom ze een dergelijke brief aan de minister zo uitgebreid in de publiciteit brengen. De wijze waarop ze het in de publiciteit brengen lijkt op het zoeken naar bijval voor het probleem dat de eigen ‘urgenten’ al moeilijk aan een woning kunnen worden geholpen. Dat lijkt op het uitspelen van de ene groep in nood tegen de andere die ook vaak al jaren op een woning wachten. Met deze publicatie doet VD|80 belast VD|80 vluchtelingen en vluchtelingengezinnen die door het Rijk zijn geaccepteerd onnodig door bezwaren op te roepen tegen hun huisvesting in de gemeente. 

Gemeenteraad

Deze week is er nog een vergadering van de gemeenteraad van Edam-Volendam. Het lijkt me goed als dit onderwerp als urgent punt wordt ingelast om na te gaan of andere partijen deze solo-actie van de lokale partij Volendam|80 steunen. Dan kan er gelijk even gekeken worden naar wat er op korte termijn kan worden gedaan om op inbrei-locaties en het uitbreidingsplan Broekgouw méér sociale huurwoningen te plannen. Ondertussen kan men zich behelpen met de aankoop van woningen. Zodra er een naast ons vrij komt, mag daar een asielzoekersgezin gehuisvest worden. En ik neem aan dat er meer mensen in Volendam zijn die er zo over denken.

De kleine lettertjes bij de begrotingsbehandeling 2015 Edam-Volendam

                                                                   

Loopt na de kerk de democratie leeg?

Laat ik maar met de deur in huis vallen. De door het college van B&W ingediende begroting voor 2015 is zonder een enkele wijziging goedgekeurd door de voltallige gemeenteraad van Edam-Volendam. Thuisgekomen, na een uitzonderlijk vroeg beëindigde vergadering, trof ik in mijn avondkrant een groot artikel over de onzinnigheid van vergaderen. Deelnemers zijn te wollig uit onzekerheid of gebruiken te veel vakjargon, is een van de klachten. Nou met dat vakjargon viel het op 13 november 2014 wel mee, het was vooral wolligheid. Al vroeg was duidelijk dat er geen bloed zou vloeien en met een strakke vergaderorde had iedereen om 12 uur thuis kunnen zijn voor de lunch. Het werd evengoed nog 4 uur in de middag. Iedereen moet z’n zegje kunnen doen. Tussen al die wollige zinnen vond ik nog een paar kleine lettertjes die de moeite waard waren.

Onuitgevoerde moties

De oproep aan het college om vragen, verzoeken en brieven van burgers sneller te beantwoorden, klonk ook dit jaar weer. Het is een ritueel geworden en ondanks allerlei beloften lijkt het maar niet goed te lukken. De burger die daar geïrriteerd door raakt (ik wacht zelf al een jaar of drie op de toegezegde beantwoording van een verzoek) kan troost vinden in het feit dat ook raadsleden dat probleem hebben. Moties die door de raad worden aangenomen lijken soms te verdwijnen in de onderste lade. Het college doet er niets mee. Het leidde tot wat cynische woorden en weinig ophef.  Dat laatste kwam omdat de dag in het teken stond van ‘laten we het elkaar niet te moeilijk maken’. Partijen bleven vriendelijk voor elkaar en voor het college. De opmerkelijkste uitzondering werd gevormd door de wat verbeten sneren van wethouder Gina Kroon-Sombroek (CDA) richting GroenLinks bij hun vraag om het al lang leeg staande pand op de Dijk te bestemmen voor lichte horeca om mensen met een handicap aan werk te helpen. Vorig jaar deed ze dat ook al. Het lijkt tijd te worden voor een goed gesprek want het is een sympathiek voorstel.

Dubbele Petten

Wethouder Wim Rijkenberg vergat na de eerste vragenronde de vragen te beantwoorden van Alfred de Jong (CDA) over economische aangelegenheden. Daar leek een freudiaans duiveltje bij mee te spelen. De oud-bankdirecteur met zijn grote netwerk in het bedrijfsleven en nog steeds actief in een aantal functies,  bleek vragen te hebben gesteld die hij ook al in een andere hoedanigheid (een andere pet) in een overleg met de wethouder had gesteld. Rijkenberg wees daar fijntjes op. Ik wil niet direct spreken van belangenverstrengeling. Het is echter de vraag of activiteiten als pleitbezorger voor het lokale bedrijfsleven verenigbaar zijn met het woordvoerderschap voor economische aangelegenheden in de gemeenteraad. Een ethisch vraagstukje waar het CDA kennelijk nog niet goed over heeft nagedacht.

Voorlopig geen live-uitzending van raadsvergaderingen

Het is al een lang gekoesterde wens om de raadsvergaderingen live uit te zenden zodat ze via de televisie voor alle inwoners zijn te volgen. Het komt er maar niet van. Het grootste verzet zit bij de lokale Volendamse partijen. Gezamenlijk (VD|80, Lijst Kras, CDA) dienden ze een motie in om de in de begroting geraamde kosten  op de lange baan te schuiven. Het logisch klinkende argument was dat ze niets voelden voor investeringen zolang het onzeker was of de huidige vergaderzaal zou kunnen worden behouden. De drie collegepartijen hebben een meerderheid in de gemeenteraad. De motie werd dus zonder stemming aangenomen. De oppositie liet het lopen en legde de coalitiepartijen het vuur niet aan de schenen.  Zo duur is het ophangen en eventueel weer verwijderen van (camera)apparatuur nu ook weer niet. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat een aantal partijen liever niet op de vingers wordt gekeken. Begrijpelijk want de presentatie van standpunten is niet altijd even overtuigend. Betogen werden bij deze vergadering regelmatig van papier voorgelezen en zijn zonder dat hulpmiddel vaak  weinig welsprekend. Welsprekendheid lijkt niet tot de talrijke Volendamse talenten te behoren. Dat kon straks, bij een nieuwe raad wel eens in het nadeel van de Volendamse partijen uitvallen. Opmerkelijk was verder dat de raad met gemak 3 miljoen uittrok voor een weg onderlangs om het parkeerterrein achter Spaander bereikbaar te maken, terwijl de overlast langs het Zuideinde niet eens genoemd werd. Aan de ene kant met geld smijten en daarnaast op een paar euro beknibbelen als het om live-democratie gaat ten koste van de geloofwaardigheid.

Keuzevoorstel Europaplein, een noviteit?

De gemeenteraad mopperde tussen de regels door dat ze nogal eens voor voldongen feiten worden gesteld door het college en dat men voorstellen ook vaak te laat krijgt om zich zorgvuldig voor te bereiden. Het college trok zich van die opmerkingen weinig aan. Niemand die met de vuist op tafel sloeg om het college de wacht aan te zeggen. Het zal in de toekomst dus wel weer opnieuw gebeuren. Wethouder Wim Rijkenberg zal het zelf niet laten gebeuren. Hij kondigde aan dat bij de herinrichting van het Europaplein de gemeenteraadsleden een voorstel krijgen dat ze niet voor een voldongen feit zal stellen. Het voorstel zal een aantal keuzen bevatten waarbij raadsleden hun voorkeur kunnen uitspreken. Of dat ook zal gelden voor een overdekte fietsenstalling op het plein is dan wel weer de vraag. Niet daar liet hij al doorschemeren, en ook niet overdekt. Terrasjes zullen wel mogelijk zijn, al zou dat vermoedelijk in het keuzepakket worden opgenomen. Ik denk dat men op de Dijk niet op concurrentie zit te wachten.

Tevredenheid maakt gezapig?

De begroting klopt meerjarig en er is voldoende weerstandsvermogen, een weelde aan reserves en nauwelijks schuld. In dat opzicht is de gemeente één van de witte raven onder de gemeenten. De VVD opperde dat de gemeentebelastingen in de toekomst wel omlaag kunnen. Als ze niet oppassen wordt die toekomst ieder jaar weer verder opgeschoven. Zo veel tevredenheid kan ten koste gaan van de alertheid en de ‘span of control’. Dat geeft het college te veel speelruimte en is schadelijk voor het democratisch gehalte. Wat mij betreft mag de gemeenteraad wel wat duidelijke piketpaaltjes slaan en de democratie wat fleur en inhoud geven.

Edam-Volendam tegen Zeevang eindigde in 0-2

Misschien was het maar goed dat de raadsvergaderingen in Edam-Volendam nog steeds niet live op de lokale televisiezender te zien zijn. De voor een deel gecombineerde  (met Zeevang) raadsvergadering van 30 oktober zou in menig huiskamer met ontsteltenis zijn ontvangen. In veel opzichten was er sprake van een dieptepunt in de geschiedenis van de raadsvergaderingen van de gemeente Edam-Volendam.

What’s a name?

Het is de vraag die Juliet aan Romeo stelt in het bekende drama van Shakespeare. Het gaat er niet om hoe iemand heet, maar om wie hij is, verzucht Juliet omdat ze niet met Romeo mag trouwen omdat hij lid is van een rivaliserende familie. Maar in de gecombineerde raadsvergadering van de gemeenteraden van Edam-Volendam en Zeevang over de naam van de fusiegemeente bleek de keuze van de naam voor de nieuwe gemeente goed voor een drama in meerdere bedrijven. Rivaliteit om een naam. De fracties van de raad van Zeevang lieten op welsprekende wijze weten dat ze –alles afwegende- konden instemmen met het collegevoorstel om de naam Edam-Volendam te handhaven.  De raadsleden van Edam-Volendam hadden zich kunnen optrekken aan dit voorbeeld van doordachtheid en welsprekendheid. Maar aan  de neiging tot platvoersheid, gekissbis om niks en overwegend gebrek aan diepgang valt, zo bleek, weinig te veranderen. Dat bracht de stand op 0-1 voor Zeevang. Het waren vooral de fractieleiders van Lijst Kras (Loek Kras) en VD|80 (Nico Karhof) die op negatieve wijze de toon zetten met hun pleidooi voor de naam ‘Volendam-Edam’. Beide fracties stemden merkwaardig genoeg tegen het collegevoorstel, terwijl ze daar zelf deel van uit maken. Vooral Karhof (VD|80) maakte het bont. De man die mij  interesseert vanwege zijn onbekommerd gebruik van drog- en doelredeneringen, betoogde op geringschattende wijze dat de toevoeging van Edam achter de naam Volendam nog net kon. Hij zei daarna nog net niet dat Zeevang eigenlijk een soort Assepoester was die wel in de keuken kon slapen, maar het kwam er wel op neer. Het was gênant. De raadsleden van Zeevang reageerden op ingehouden wijze maar spraken wel hun teleurstelling uit over een gang van zaken die weinig beloften voor de toekomst inhoudt. Wim Runderkamp (fractievoorzitter VVD) plaatse nog geïrriteerd een korte interruptie om beide partijen te beschuldigen van het opvoeren van een spel voor de bühne. Wat mij betreft had hij de gelegenheid mogen aangrijpen om ze er eens uitgebreid op te wijzen dat in een bijeenkomst van volksvertegenwoordigers enig niveau wel gewenst is.

Een stuntelende wethoudster

‘Transities in het sociale domein’, dat kunnen ze allemaal zonder haperingen in één adem uitspreken. Voor mij was het echter moeilijk om vast te stellen hoeveel van de sprekers werkelijk begrepen waar het om ging bij de behandeling van de WMO, participatiewet en Jeugdopvang. Ook dit onderwerp werd in een gecombineerde vergadering besproken en ook hierbij kwamen de raadsleden van Zeevang het best beslagen ten ijs. De stand werd 0-2 in het voordeel van Zeevang. Vooral de inbreng van de PvdA (Voerman) viel op. Voerman is een voorbeeld van wat in de raad van Edam-Volendam ontbreekt. Iemand met gezag die goed voorbereid de toon kan zetten. Ze wees op knelpunten (kostendelersproblematiek) , ze wees er op dat in de stukken de visie ontbrak op hoe de uitvoering van alle regels tot zijn recht zou komen in het landelijk gebied en pleitte voor een tijdige evaluatie. Het geluid dat er in algemene zin weinig viel te zeggen vanwege het ontbreken van financiële kaders bij de plannen, was algemeen.

Wethouder Kroon-Sombroek (CDA) had heel veel moeite met het beantwoorden van de vragen die op zich niet zo moeilijk waren. In een onsamenhangend en soms gemompeld betoog liet ze blijken onvoldoende boven de materie te staan en zich in details (die niet allemaal ter zake waren) te verliezen. De algemene lof voor de ambtelijke voorbereiding kreeg zo een schrille toon. Burgemeester van Beek kwam haar enkele keren te hulp om er wat meer lijn in te brengen. Gelukkig is er een bekwame ambtelijke staf voor deze onderwerpen. Mevrouw Voerman kreeg echter geen helder antwoord op haar zorg over hoe het met al die regelingen zal gaan in het landelijk gebied. Dat maakte duidelijk dat bij het vele werk dat in de voorbereiding van de fusie wordt gestoken het besef ontbreek dat er veel kernen bij komen met een sociaal en economisch geheel andere structuur en cultuur.

Baanstede en de vogels in de lucht

De sociale werkplaats Baanstede wordt afgebouwd en om te voorkomen dat de werknemers voortaan achter de geraniums moeten blijven zitten moeten ze worden ondergebracht bij bestaande bedrijven. De nota waarin dat allemaal stond beschreven was op zijn zachtst gezegd nogal optimistisch terwijl de voor de beoordeling belangrijke financiële kaders ontbraken. De raad sprak zijn zorgen uit en liet het daarbij. Niemand die met zijn vuist op tafel sloeg om duidelijk te maken dat met zo’n vaag plan er weinig garanties waren voor de mensen waar ander werk voor moet worden gezocht. Voor een aantal raadsleden, bijvoorbeeld van het CDA, was het onduidelijk of het ging om een scenariokeuze of een besluit over de uitvoering van voorstellen. Als toeschouwer vraag je je dan af op de stukken goed zijn gelezen. Vooral bij dit onderwerp viel me op dat de fractie van LK uit vier stuurs kijkende heren bestaat die visueel door de enige dame in de fractie gescheiden zijn van hun fractievoorzitter. Ze komen niet aan het woord. Loek Kras voert bij alle onderwerpen het woord in zijn onnavolgbaar ‘krassiaans’. Kan hij delegeren, vraag je je dan af.

Herbenoeming Burgemeester

Vanwege een besloten gedeelte van de vergadering moest iedereen, behalve de raadsleden de raadszaal verlaten. We mochten zelfs niet weten wat het onderwerp was. Later bleek het om het voorstel te gaan om burgemeester Willem van Beek voor te dragen voor herbenoeming tot de fusiedatum van 1 januari 2016. De stemming over dat onderwerp was wel openbaar en de gemeenteraad koos unaniem voor herbenoeming. Loek Kras van Lijst Kras brak daarna uit in een spontane lofrede die zich het best laat samenvatten in de aanhef van het lied: “Zo’n goeie hebben we nog nooit gehad”. Daar denk ik toch echt heel anders over. Willem van Beek is een aimabel mens, maar het is hem  nooit gelukt om de burgervader te worden die bekend werd om zijn verbindend vermogen. Wel staat hij bekend als een gewiekste bureaucraat en geslepen technocraat zonder duidelijke lijn, tenzij laissez faire een lijn is. Het onveilige werkklimaat op het Stadskantoor is er onder hem niet veiliger op geworden. Samen met zijn gemeentesecretaris is hij verantwoordelijk geweest voor een aantal personeelsdossiers die vragen opriepen en oproepen. Een echt einde is daar nog niet aan gekomen. Ook het van een weinig werkend geweten blijk gevende adviesbureau Van Kleef&Partners, kennissen van Van Beek, is nog steeds actief op het Stadskantoor. De enorme flaters van dit bureau in de zaak CB zijn kennelijk met de mantel der liefde bedekt. Het gebrek aan bindend vermogen bleek ook bij de volkomen uit de hand gelopen discussie over de huisvesting van ambtenaren. In mijn ogen zou de fusie een goede gelegenheid zijn om uit te kijken naar een burgemeester die dat bindend vermogen wel heeft.

Zelfs Kes raakte de draad kwijt

En dat mag natuurlijk wel in de krant. Bij een simpel onderwerp, de om juridische redenen gewenst herziening van een eerder besluit, lukte het haar niet om het verschil tussen de oude en nieuwe tekst duidelijk te maken. Ik kan het haar niet echt euvel duiden. Het paste volkomen bij de sfeer van de rommelige vergadering. Opvallend was verder dat er één punt van de agenda werd afgevoerd. Het onderwerp ‘uitbreiding Don Bosco’ werd niet besproken omdat daar geen tijd meer voor zou zijn. Met nadruk werd er nog eens op gewezen dat het om procedurele en niet om inhoudelijke redenen ging. Die nadruk maakte me wantrouwig omdat ik ook al de indruk had dat het van tevoren was afgesproken.

Wordt het tijd om camera’s op te hangen in de raadszaal? Wat mij betreft is dat de hoogste tijd. De gemeenteraad controleert het college en de bevolking moet de gemeenteraad kunnen controleren. De berichtgeving in kranten over hun doen en laten laat wat mij betreft te wensen over. Bij een beter toezicht uit de bevolking zou de gemeenteraad zich wel eens beter kunnen gaan gedragen, al betwijfel ik of de raad van Edam-Volendam in deze samenstelling ooit het niveau van de gemeenteraad van Zeevang haalt.

SKOV, de slangenkuil

                                                                          

Een klokkenluider wilde hij zichzelf niet noemen. Klokkenluiders treden persoonlijk naar buiten. Dat vond hij te risicovol en gaf me wat voorbeelden van mensen binnen de SKOV die in de knel zijn geraakt. Hij maakt zich zorgen om de organisatie waar hij werkt. Het is bijna onmogelijk om intern iets in beweging te krijgen. Mensen zijn bang.

Ventiel

“In Volendam ben jij een soort ventiel”,  zegt hij tegen mij. “ In Volendam steken ze hun nek pas uit wanneer het veilig is. Jij hebt daar niet zo’n last van. Daarom heb ik je opgezocht”. Hij voedt me met een aantal verhalen. De meeste ken ik al. Hij heeft ook een paar documenten bij zich omdat hij heeft gehoord dat ik verhalen wil kunnen checken voor ik er mee naar buiten ga. “Je kent me niet, zegt hij bij het afscheid. Geef ze niks. Ze gaan op zoek. Zelfs mijn voorletter of kleur haar, kan ze al op het spoor zetten.” Hij heeft gelijk. Verschillende mensen die ik tegenkom beginnen te vissen en laten namen vallen. Informanten bescherm ik, ook al betekent het dat veel informatie die ik krijg, als mogelijk herleidbaar, helaas onbruikbaar is.

Cultuur Volendam

De cultuur in Volendam speelt een belangrijke rol als er zich maatschappelijke problemen voordoen die maar niet opgelost worden. Er is helemaal niets aan de hand, hoor ik. Er is wel wat aan de hand, maar het stelt niets voor, hoor ik. De organisatie is compleet verrot, hoor ik. Er krijgen mensen de ‘zwarte piet’, worden tot zondebok gemaakt, hoor ik. Ze verraden elkaar om er zelf beter (veiliger) van te worden, hoor ik. Er zijn heel wat mensen met boter op hun hoofd, hoor ik. Politiek en eigen belang (baan), lopen door elkaar, hoor ik. Het is kras, hoor ik, dat de goedwillenden zich niet hebben verenigd. Maar ja wat wil je met het niet geringe aantal mensen met dubbele petten. Ondertussen ziekt het maar door.

Zieke organisaties

Het is niet zo moeilijk om er chocolade van te maken. Zieke organisaties vertonen allemaal hetzelfde patroon. Het zijn slangenkuilen. De behoefte van mensen om zichzelf veilig te stellen, leidt zelden tot eerzaam gedrag. De waarheid wordt niet zelden geweld aan gedaan.

In feite is de SKOV een mooie organisatie. Opgebouwd met de typische Volendamse ingrediënten van ijver, vlijt en zin voor kwaliteit. Het is een organisatie van professionals. Een organisatie van meesters, bovenmeesters, leraren, bovenleraren en directeuren. Niet het gemakkelijkste volk om leiding aan te geven. Als het niet lekker gaat in zo’n organisatie beginnen mensen zichzelf en hun werk nog meer af te schermen dan in onderwijsorganisaties al gebruikelijk is. Ze spreken elkaar steeds minder aan op wat voor het onderwijs van belang is. Het is een proces dat al lange tijd gaande is. Breng je in veiligheid en je hebt nergens last van.

Besturen met hakbijl en knuppel

Twee mensen uit het toezichthoudend bestuur hadden het idee dat ze het proces wel konden keren. Ze lieten zich benoemen tot uitvoerend bestuurder en gingen, gewapend met een hakbijl en knuppel aan de slag. “Wie niet luistert, moet het maar voelen”, moeten ze hebben gedacht. Ze kozen voor een aanpak die bekend staat als ‘management by incident’ (zonder de daarbij behorende objectief onderzoek) en kozen voor een bevelsstructuur als bestuursstijl. De organisatie moet weten wie de baas is, werd hun motto. Het uit de lucht vallend besluit om de Jozefschool op te heffen was een voorbeeld van de verkeerde aanpak. Na mijn eerste publicatie liet Freek de Boer de redactie van Dichtbij Waterland weten dat ik een ‘reputatie had’. Dat zijn gewoon nette woorden voor: ‘het is een klootzak die niemand serieus hoeft te nemen’. Ik ben wel erger gewend. Het aan de orde stellen van zaken die stinken, geeft de betrokkenen altijd weer aanleiding voor persoonlijke aanvallen op de brenger van slecht nieuws. Mijn humeur lijdt daar niet onder, behalve dan wanneer als ik wat terugroep, ze me voor de rechter slepen. Ondertussen publiceerde ‘Prettig Weekend’ mijn laatste artikel over de SKOV en werd het door de webmaster van ‘Groot-Waterland’ geweigerd, hoewel hij aangaf voldoende te weten van wat er speelt. Natuurlijk werd hij onder druk gezet en ik weet ook hoe.

Op de man spelen

Als uitvoerende bestuurders van de SKOV op de man beginnen te spelen, weet je dus dat je beet hebt. Ze hadden ook iedereen  uit kunnen nodigen om uit te leggen dat ze alles prima voor elkaar hebben. Maar dat doen ze natuurlijk niet. Ik ben niet onjuist geïnformeerd en de documenten waar ik over beschik zijn niet vervalst. Mensen die zichzelf volkomen overschatten en zonder enige ervaring of opleiding leiding denken te kunnen geven aan een grote complexe organisatie die door de landelijke overheid voortdurend met van alles en nog wat wordt opgezadeld, hebben als regel maar één manier om met kritiek om te gaan. De kritiek is vijandig omdat het hun gezag ondermijnt en de criticus moet onschadelijk worden gemaakt. Dat doen ze dus. Het gevolg is dat er een angstige organisatie ontstaat waarbinnen niet meer openlijk gezegd kan worden wat zou moeten worden gezegd.

Vriendjespolitiek

Op die manier komen de hielenlikkers, baantjesjagers en beschermers van eigen privileges bovendrijven. Ze zien hun kans zich als getrouwe vazallen van genade te laten voorzien. Vriendjespolitiek doet zijn intrede. “De organisatie is door en door rot”,  vertelde iemand me die de organisatie van een afstand volgt en zijn eigen informanten heeft. “Mag ik je citeren, vraag ik gretig?” Dat is geen probleem: “zolang je maar niet vertelt dat je het van mij hebt”. Al weer een aanwijzing. Zelfs mensen die niet of niet meer tot de organisatie behoren, nemen geen risico’s. Ik begrijp het. In Volendam hangt alles met elkaar samen.

“De onderwijscultuur is nog redelijk op orde”, verzekeren ingewijden me: “Maar als het zo doorgaat gaat de kwaliteit van het onderwijs onherroepelijk lijden onder de falende organisatiestructuur.” Ze wijzen er daarbij op dat de twee uitvoerende bestuurders een bijna bejaarde uitvoerende bestuurder hebben aangesteld waaraan ze vervolgens als toezichthoudend bestuurder leiding willen blijven geven. Een recept voor nog meer ongelukken en geldverspilling.

Ingrijpen

Het is tijd om in te grijpen. Persoonlijk zit ik te denken aan de manier waarop FC Volendam en LOVE ooit zijn gered. Een volkomen nieuw toezichthoudend bestuur van mensen met niveau en bestuurservaring. Die stellen professionele bestuurders aan die zich elders hebben bewezen en jong genoeg zijn om een aantal jaren met geduld en wijsheid te werken aan het gezond maken van de organisatie.

Een toeziend bestuur dat de wijsheid heeft om collectief af te treden, zou het beste zijn dat de organisatie kan overkomen. Nu verlenen ze nog legitimiteit aan brokkenmakers die gezag en respect hebben verloren, gemanipuleerd worden en denken dat ze als blaffende sergeant-majoors de organisatie in het gareel kunnen houden.

Freek de Boer (71)
is vanaf 01-01-2008 uitvoerend bestuurder. Dick Mooijer (73) was 8 jaar toezichthouder en liet zich tot uitvoerend bestuurder benoemen. Dat laatste is in strijd met de code ‘goed bestuur’

Gemeente Edam-Volendam: doe es de belasting omlaag!

                                                                                              

Het college van B&W pronkt met veren die niet verdiend zijn

Binnenkort gaat de gemeenteraad van Edam-Volendam vergaderen over de begroting van 2015. Bij de behandeling van die begroting kun je je afvragen hoeveel raadsleden zo’n begroting kunnen lezen, laat staan begrijpen. Al heel wat jaren ben ik bij de begrotingsbehandeling aanwezig en kan niet anders dan constateren dat er te veel aandacht voor details is omdat men het grote plaatje nauwelijks begrijpt. Dat is wel een beetje gek voor een gemeente waarin nogal wat financiële experts wonen.

De begroting 2015 is al weer met wat tromgeroffel  gepresenteerd. De gemeente doet het daarbij voorkomen alsof het haar wonderwel gelukt is de lastenstijging voor burgers sterk te beperken. Daar proberen de coalitiepartijen natuurlijk goede zaken mee te doen.

Volgens de expert Leo Verhoef die al jaren gewetensvol de jaarrekeningen van gemeenten doorspit, laat de gemeenteraad zich al jaren door het college een oor aan naaien. Er is niet alleen structureel een batig saldo, de hoogte van dat saldo wordt listig verborgen en lijkt daarom veel lager dan het is. Volgens Verhoef kan de gemeente de belastingen voor de burger sterk verlagen.

Hier ligt natuurlijk een uitdaging voor de oppositie.  Van de VVD zal die niet komen. Die houdt onder leiding van Emile Karregat van spaarpotjes. Het is dus aan de PvdA en GroenLinks om zich te laten bijstaan door financiële experts om eindelijk eens gaten te schieten in de begroting en te pleiten voor lagere lasten.

Hieronder een opsomming van de bevindingen van Leo Verhoef zoals die zijn te vinden op zijn website: 

“Edam-Volendam

Ook de jaarrekeningen van gemeente Edam-Volendam zijn misleidend. Wat als saldo van opbrengsten en kosten wordt gepresenteerd, is niet het werkelijke saldo, en wat als financiële positie wordt gepresenteerd, is niet de financiële positie.
Het gemeentebestuur deed het in de jaarrekening 2006 voorkomen of de gemeente in dat jaar € 0,7 miljoen had overgehouden. In werkelijkheid was er een nadelig saldo van opbrengsten en kosten van € 0,9 miljoen. Waaraan zijn de niet verantwoorde € 1,6 miljoen belastinggeld opgegaan?

Het gemeentebestuur deed het in de jaarrekening 2007 voorkomen of de gemeente in dat jaar € 1,9 miljoen had overgehouden. In werkelijkheid was er een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van € 3,4 miljoen.

Mochten de inwoners niet weten dat de hele opbrengst van de Onroerendezaakbelasting van eveneens € 3,4 miljoen totaal onnodig was?

Leo Verhoef had de gemeenteraad al gewaarschuwd voor de misleidende jaarrekening 2006 met zijn brief van 9 oktober 2007. De gemeenteraad nam niet de moeite te reageren.

Leo Verhoef waarschuwde de gemeenteraad nogmaals met zijn brief van 28 augustus 2008. Die reageerde alweer niet.
Dus was ook de jaarrekening 2008 weer misleidend. Het gemeentebestuur meldde een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van € 6,9 miljoen. In werkelijkheid hield de gemeente € 10,2 miljoen over. (De opbrengst van de OZB van € 3,9 miljoen was dus - ook al volgens de "officiële" cijfers! - totaal overbodig!) Het zal je gemeenteraad maar zijn.

Leo Verhoef waarschuwde de gemeenteraad opnieuw met zijn brief van 24 juni 2009. Die reageerde niet, want "ach, het gaat over zoiets volstrekt onbelangrijks als het geld van de belastingbetalers".
Dus was ook de jaarrekening 2009 weer misleidend. Het gemeentebestuur meldde een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van € 2,2 miljoen. In werkelijkheid was het voordelig saldo € 12,9 miljoen (waarvan winst van € ?? (hoeven we dat niet te weten?) miljoen bij de verkoop van de NUON-aandelen). (De opbrengst van de OZB van € 3,8 miljoen was dus - ook al volgens de "officiële" cijfers! - totaal overbodig!)

Leo Verhoef waarschuwde de gemeenteraad opnieuw met zijn brief van 30 juni 2010. Die reageerde niet, want "ach, het gaat toch immers over zoiets volstrekt onbelangrijks als het geld van de belastingbetalers".
Dus was ook de jaarrekening 2010 weer misleidend. Het gemeentebestuur meldde een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van € 3,2 miljoen. In werkelijkheid hield de gemeente € 3,6 miljoen over. (De opbrengst van de OZB was in de periode 2007-2010 € 15,1 miljoen en was dus totaal overbodig! Dus: geld onmiddellijk terug naar de burgers/belastingbetalers!)

Leo Verhoef waarschuwde de gemeenteraad opnieuw met zijn brief van 6 september 2011. Die reageerde weer niet, want "ach, het gaat immers over zoiets volstrekt onbelangrijks als het geld van de belastingbetalers".
Dus was ook de jaarrekening 2011 weer misleidend. Het gemeentebestuur meldde een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van € 2,3 miljoen. In werkelijkheid hield de gemeente € 6,5 miljoen over. Wat mochten we nu niet weten? Dat ook in 2011 de opbrengst van de Onroerendezaakbelasting van € 4,1 miljoen totaal overbodig was?

Leo Verhoef waarschuwde de gemeenteraad opnieuw met zijn brief van 24 september 2012. Alweer, geen enkele reactie.
Dus was ook de jaarrekening 2012 weer misleidend. Het gemeentebestuur meldde een voordelig saldo van opbrengsten en kosten van € 0,2 miljoen. In werkelijkheid hield de gemeente € 1,8 miljoen over. Wat mochten we nu niet weten? Dat ook in 2012 de opbrengst van de Onroerendezaakbelasting van € 4,1 miljoen nogal Edam-Volendam nogal onnodig hoog was.”

Overzicht per  jaar:

Edam-Volendam  (Dossier: Edam-Volendam)
2006:
- saldo van baten en lasten volgens rekening van baten en lasten: voordelig € 0,7 mln
- werkelijk saldo van baten en lasten: nadelig € 0,9 mln
- accountant: Deloitte
2007:
- saldo van baten en lasten volgens rekening van baten en lasten: € 1,9 mln
- werkelijk saldo van baten en lasten: € 3,4 mln
- accountant: Deloitte
2008:
- saldo van baten en lasten volgens rekening van baten en lasten: € 6,9 mln
- werkelijk saldo van baten en lasten: € 10,2 mln
- accountant: Deloitte
2009:
- saldo van baten en lasten volgens rekening van baten en lasten: € 2,2 mln
- werkelijk saldo van baten en lasten: € 12,9 mln
- accountant: ?
2010:
- saldo van baten en lasten volgens rekening van baten en lasten: € 3,2 mln
- werkelijk saldo van baten en lasten: € 3,6 mln
- accountant: Ernst & Young
2011:
- saldo van baten en lasten volgens rekening van baten en lasten: € 2,3 mln
- werkelijk saldo van baten en lasten: € 6,5 mln
- accountant: Ernst & Young
2012*:
- saldo van baten en lasten volgens rekening van baten en lasten: € 0,2 mln
- werkelijk saldo van baten en lasten: € 1,8 mln
- accountant: Ernst & Young

SKOV-bestuur in Volendam blijft arrogant doorgaan

                                                                           

Don Bosco heeft ca. 2000 leerlingen

Al eerder heb ik in een bericht de gang van zaken bij de grote katholieke onderwijsorganisatie in Volendam aan de orde gesteld. Er is onrust en onvrede onder het personeel van deze organisatie over de verregaande arrogante en autoritaire stijl van de twee bestuurders Freek de Boer en Dick Mooijer. Beide beschikken absoluut niet over de ervaring om zo’n grote organisatie te kunnen leiden. Dat gaat vooral ten koste van de inspraak en medezeggenschap. Het tweetal verschuilt zich achter een autoritaire stijl. Correcties vanuit de organisatie worden afgewimpeld en veel van het onderwijzend en ondersteunend personeel op de basisscholen en de Middelbare School ‘Don Bosco’ zijn bang om openlijk kritiek te uiten omdat dit in een krimpende organisatie een risico is.

Recent heeft het tweetal bestuurders een betaalde bestuurder aangesteld. De man is 62 jaar oud en voor hij weet hoe de hazen in Volendam lopen zal hij de pensioengerechtigde leeftijd al weer bereiken. Binnen de organisatie begrijpt bijna niemand deze keuze.

De Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) heeft er bij de twee zittende bestuursleden op aangedrongen om als bestuurder op te stappen nu er een betaalde bestuurder is aangesteld. Dat zijn de heren niet van plan. Van uitvoerend bestuurder worden ze nu toezichthoudend bestuurder. De code ‘goed bestuur’ staat een dergelijke functiewijziging niet toe. Uitvoerende bestuurder kunnen geen toezichthoudend bestuurder worden. Over enige tijd zal deze code ook in wetgeving worden omgezet.

Maar er zijn wel meer regels die niet worden nageleefd. De echtgenoot van de voorzitter van het bestuur heeft een betaalde functie binnen de organisatie gekregen zonder dat daar een sollicitatieprocedure voor heeft plaatsgevonden. Een dergelijke gunstverlening staat bekend als nepotisme. Als regel vormt dat een bewijs dat een organisatie niet meer gezond functioneert omdat de absolute macht in handen van enkelen is.

Ook heb ik zelf nog een appeltje met beide heren te schillen. In een reactie op mijn bijdrage van 15 mei 2014 liet een van hen de redactie van Dichtbij Waterland desgevraagd weten:  "Louter heeft een reputatie in Volendam, echt serieus nemen doen we hem hier niet", zegt De Boer. "Wij herkennen onszelf niet in de punten die in het artikel genoemd worden, en daar laat ik het dan ook bij.". Het klopt wel dat ik een ‘reputatie’ heb. Bij degenen die de waarheid liefhebben, is die puik. Het zijn vooral de mensen die ik tegen de schenen schop die reageren zoals bestuurder Freek de Boer dat doet. Maar de reactie verraadt de arrogante stijl waarvan ik ze beschuldig. Er wordt op de man gespeeld (Louter heeft een reputatie). Verder ontkennen ze gewoon  glashard wat nagenoeg ieder personeelslid in de organisatie weet. ‘We herkennen ons niet in de punten die in het artikel worden genoemd”. Daarmee maken ze zichzelf niet alleen ongeloofwaardig en belachelijk, het laat ook zien dat ze volstrekt niet toegankelijk zijn voor kritiek. Hun arrogante en autoritaire stijl leidt tot manipulatie en nepotisme. Dan is het tijd om aan de bel te trekken (bij deze) en is het tijd om deze twee onbeteugelde heren een halt toe te roepen. Bijvoorbeeld door de wethouder Onderwijs.