Het is een man die drinken kan!

                                                                    

Het programma LEF van de gemeente dat beoogt om het drinken onder jongeren te verminderen, begint me steeds meer tegen te staan. Vandaag werd ik op Facebook getroffen door de mededeling van LEF dat 94% van de jongeren drinkt om niet buitengesloten te worden. Dat percentage vertrouw ik voor geen meter. Het kan geen goed onderzoek zijn als er zo’n hoog percentage uitkomt. Of moet ik aannemen dat bij een enquête 94% van de jongeren bekend heeft alleen maar te drinken om niet te worden buitengesloten? Daar geloof ik niets van.

Op mijn veertiende verjaardag kreeg ik een pijp, het signaal dat mijn ouders vonden dat ik mocht roken. Dezelfde avond nog kreeg ik een biertje dat vergezeld ging van een preek. Kort samengevat: ‘het is een man die drinken kan’. Mijn vader was goed in het debiteren van wijsheden, maar eigenlijk was het niet aan me besteed. In mijn geheime pre-puberleven was ik lid geweest van een geheime rookclub en had ook al aan de alcohol gezeten. Nicotine beviel me goed, alcohol maar matig. Ik behoorde tot een clubje van avontuurlijk ingestelde jongens die niet konden wachten om het verbodene uit te proberen. We hadden het LEF om grenzen over te steken.

Alleen al de naam LEF lijkt me verkeerd te zijn gekozen. Pre-pubers en pubers verkennen de wereld door uitdagingen aan te gaan en in dat wereldje ben je een mietje als je je angstig terugtrekt. Volgens het onderzoek van LEF bestaat de Volendamse jeugd voor 94% uit jongeren die bang zijn om voor mietje te worden uitgemaakt. Er is geen pedagoog (behalve politiek correcte) die dat voor zijn rekening wil nemen.

Alcohol is verweven in de Volendamse cultuur. Daar was ik getuige van. Volendammers kunnen pas echt feesten als ze een paar glazen achter de kiezen hebben. Door alcohol verlost van hun terughoudendheid, laten ze de teugels vieren. Dat is wat jongeren leren. Het is ook een strenge cultuur. De volgende dag moet je er weer staan. Dat zag ik toen ons huis onderhanden werd genomen. Het jongetje dat cement moest draaien kwam wel om zeven uur opdagen, maar zei dat hij eigenlijk te ziek was. “Ga maar even kotsen’, zei de uitvoerder, “en daarna wil ik niks meer van je horen”. Mooie leerschool! Deed me ook denken aan een andere levenswijsheid van mijn vader: “Bij nacht de man, bij dag de man”.

Ik heb het ook niet zo op het overnemen van succesvol beleid uit andere culturen. Vaak mislukt dat omdat er geen rekening is gehouden met de cultuur waarin dat wordt geïntroduceerd. IJsland, waar het model vandaan komt, heeft een sterke socialistische cultuur. Volendammers zijn republikeins, dat wil zeggen gezond wantrouwen ten opzichte van de overheid en een houding van ‘dat maak ik zelf wel uit’.

Het programma LEF staat me ook tegen omdat het een nogal oppervlakkig uitgangspunt heeft. In Volendam drinken jongeren meer dan elders, heet het. Dat is niet helemaal waar want er zijn gemeenten waar jongeren ook vroeg met alcohol beginnen. De toon vindt ik ook wat patriarchaal en moraliserend. In mijn fantasie zie ik de wethouder (CDA) met een vermanende vinger op de preekstoel staan als hij zegt dat jongeren (94%) alleen maar gaan drinken omdat ze geen mietje willen zijn. Met galmende stem verkondigt hij: “heb het LEF om een mietje te zijn” en “doe niet als je ouders” (want die zullen in de hel branden!).

Misschien ben ik te naïef om het probleem te zien, maar mij lijkt dat er wel wat grotere problemen te vinden zijn. Het programma LEF past als onderdeel in het regeringsbeleid om mensen te verleiden tot een gezondere leefstijl. In Volendam wordt dat beperkt tot jeugdige alcoholgebruik. Lijkt me niet slim. In Volendam worden mensen gemiddeld wat minder oud dan in de rest van Nederland. Kijk, daar ligt pas een echte uitdaging.

Ik ben niet tegen de opwekking om verstandig met alcohol en andere roesmiddelen om te gaan. Ik ben tegen stomme programma’s die de hele gemeenschap en haar instituties in gebreke stellen met de boodschap: ‘Wat doe jij (of doen jullie) om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen’. Dat gaat zich op de lange duur tegen je keren, mijnheer de wethouder. Geef in plaats van al dat gemoraliseer die uitvoerder een lintje, hij is de echte cultuurbewaker.