zaterdag 17 oktober 2015

Een raadsvergadering met verkooppraatjes in Edam-Volendam

                                                                    


De verslaggever van het NHD verliet voortijdig de vergadering van de gemeenteraad van 8 october 2015. Hij had nog een deadline te halen, zijn verslag moest de volgende dag in de krant staan. Mij leek het deze keer beter om mijn indrukken te laten bezinken en rijpen.  Natuurlijk speelde daarbij de zen-houding die ik tijdens het langdurig verblijf in de Poolse natuur heb opgedaan een rol. Het langdurig gadeslaan van groeiend gras en luisteren naar het altijd aanwezige vogelgezang scheppen afstand van het dagelijks gedoe zoals dat van de raadsleden die de gemeenteraad bevolken en volgens hun per mandaat verkregen democratische opdracht, druk zouden moeten zijn met het controleren van het bestuur.  Inderdaad zag ik een paar daarmee bezig. Een paar maar.

Even flonkerde Johan Mühren
Kennelijk mocht hij van zijn fractie tijdens het raadsplein even losgaan op de weinig belangrijke beleidsnota die de gemeente er voor moet behoeden dat archeologische sporen in de bodem door bouwactiviteiten verloren gaan. Genadeloos en met een zowel doelgerichte als genadeloze verbale dribbel sneed hij dwars door de verdediging van wethouder Kes en de door haar meegenomen deskundige ambtenaar heen. Het was even genieten toen hij Marisa Kes door de wringer haalde en haar volstrekt terecht betichtte van het onzindelijk argumenteren.  Met een scherpe voorzet tackelde hij haar drogredenering. Het is te betreuren dat de kansen voor open doel die wethouder Kes iedere vergadering al weer jaren biedt als ze aan het woord is, door hem niet konden worden benut. De democratie zou er mooier van zijn geworden. Het is te betreuren dat zijn carrière als pleiter voor criminelen die een moeilijke jeugd hebben gehad tot het einde van zijn raadslidmaatschap leidt. Ik zie in hem een fantastische toekomstige fractievoorzitter die het raadsdebat weer niveau kan geven. Zijn terechte advies, “we kunnen beter wachten op een beter doordachte nota”, werd door wethouder Kes weggewimpeld met de drogredenering dat er van uitstel geen sprake kon zijn omdat er al te lang mee was gewacht. Opportunisme in een mantelpakje. Waarschijnlijk oogstte Mühren wel bewondering van zijn collega’s, maar dat weerhield hen niet om zich ten gunste van het slechte voorstel uit te spreken.

Nutteloze inspraak over uitbreiding industrieterrein Edam
Van de inspraak door ‘Vogels hebben ook bouwdrift’, kreeg raadslid en fractievoorzitter voor VD|80 ‘de rillingen’. Ik heb in mijn verslagen al heel lang niet meer de ‘nacht op de kale berg’ uitgedeeld. Maar deze keer ontkom ik er niet aan om Karhoff in aanmerking te laten komen voor een eenzame nacht om zijn zonden te overdenken. “De uitbreiding is belangrijker dan het behoud van groen” was zijn stelling. Dat is weliswaar nog niet genoeg voor de veroordeling tot een ‘nacht op de kale berg’ , die krijgt hij voor het lijdzaam luisteren, het niet stellen van vragen aan de insprekers, het geen moeite doen om hun veelal zakelijke argumenten te weerleggen en het met verkooppraatjes verdedigen van een rammelend voorstel.  De tweede inspreker, Klaas Breunissen van de Stichting Behoud Waterland, kwam met een aantal houtsnijdende juridische argumenten die voorspellen dat er nog een heel lange juridische weg te gaan is voordat het voorstel in daden kan worden omgezet, als het al ooit zover komt. Negen hectare nieuw industrieterrein is niet niks. De inspraak leverde  een prachtig voorbeeld op over hoe de democratie zich niet voltrekt in de gemeenteraad, maar moet worden bevochten met juridische procedures. Daar is de gemeente al eens vaker de fout mee ingegaan.

Gudy, het niet meer zo groene ‘groentje’ van GroenLinks, deed waarvoor ze is gekozen, maar het had grondiger gekund. Ze berispte het college over haar rigide reacties op de ingediende bezwaren. Die reactie wekte de indruk dat eigenlijk alles al vaststond. Ze berispte het college verder dat het voorstel gebaseerd is op een onderzoek dat iedere kwaliteit ontbeert om voor een serieus onderzoek door te gaan. Een ‘neponderzoek’, voeg ik daar aan toe. De werkelijke behoefte achtte ze te vaag om het plan door te zetten. Zo was er bijvoorbeeld geen antwoord op de mogelijke hoogte van silo’s. “In dit controversiële dossier, stelt het college zich arrogant op”, was haar eindconclusie.

Van de PvdA dat gezien het nieuwe en de voorgaande verkiezingsprogramma’s niets ziet in de uitbreiding van het industrieterrein, had iets dergelijks kunnen worden verwacht. Ze lieten het bij de laffe uitspraak dat ze liever hadden gewacht tot 2016 zodat ook Zeevang had kunnen meespreken. Twee vliegen in één klap, en dat was best knap. De zusterafdeling in Zeevang werd niet geschoffeerd en er werd geen banvloek van CDA/VD|80 geriskeerd op een mogelijke deelname van de PvdA in het per 2016 te vormen college. Of en hoe de PvdA bezweken is voor de druk, kan niet worden vastgesteld. Het debat over dit onderwerp werd voorafgegaan door een besloten vergadering.
Loek Kras van de Lijst Kras, schrijft beter dan hij spreekt. Maar uit zijn zoveelste warrige betoog was in ieder geval op te maken dat zijn partij in de besloten vergadering zwaar onder druk was gezet om mee te gaan in het voorstel omdat een verdeelde raad de positie van de gemeente in een juridische procedure zou verzwakken. Moge uw klompen breken en broeken afzakken bij dit staaltje van ‘nepdemocratie’. Lijst Kras was overigens niet tegen de uitbreiding als zodanig. Lijst Kras vond het voorstel financieel en op andere punten zo zwak dat ze er niet mee kon instemmen. Lijst Kras kan zich als collegepartij beroepen op het duaal stelsel al wordt er ook gefluisterd dat haar standpunt ingegeven is door wraak over het niet steunen van wethouder Rijkenberg inzake het Europaplein. Maar daardoor verliest het standpunt van LK niet aan duale waarde. Over de besloten vergadering later meer.

Het CDA en VD|80 namen de verdediging van het voorstel uit handen van wethouder Kes die daardoor een gemakkelijke avond had. Het CDA hield zijn bijdrage aan het debat rustig. De partij met ‘Democratisch’ als middelste naam wees op de al geïnvesteerde bedragen en noemde dat een groot belang. Het pleidooi was verder gericht op de grote bijdrage die werkgevers leveren aan de werkgelegenheid en op het feit dat die werkgevers graag in Edam-Volendam blijven omdat het zo’n sterk merk is. Fractieleider Karhoff van VD|80 had ongeveer eenzelfde pleidooi maar presenteerde zich als een ware spreekstalmeester ten gunste van het voorstel. Net als het CDA hield hij een verkooppraatje met gezochte argumenten die er vooral op gericht waren om Baanstee
-Noord als vestigingslocatie uit het zicht te houden.

Intermezzo
Hier heb ik even een intermezzo nodig om de bedrijven op de uitgestrekte industrieterreinen van Purmerend te bewenen die een noodlijdend bestaan leiden omdat ze niet op kunnen boksen tegen het sterke merk ‘Edam-Volendam’.

En weer verder
Belangen zijn de moeder van argumenten en CDA en VD|80 gaan daar onbeschaamd mee om. Verkooppraatjes maken nieuwsgierig naar de onderliggende argumenten en ik heb er maar twee gevonden. De gemeente heeft geld geïnvesteerd in het terrein en dat kunnen we niet laten verpieteren. Dat is geen keihard argument. Een keihard argument zou gaan over de onmogelijkheid om het geïnvesteerde geld als verlies af te schrijven. Het tweede argument, de belangen van werkgevers, lijkt me al evenmin betrouwbaar. Een bedrijf heeft een gevestigde naam vanwege zijn kwaliteit en niet vanwege de plaats waar het industrieterrein ligt. Dus waarom zou de gemeente bedrijven in het kader van de regionale samenwerking niet verwijzen naar Baanstee-Noord in plaats van haar eigen industriegebied uit te breiden? Is het voor werkgevers prettiger winkelen in Edam-Volendam dan in Purmerend? Ik moet nu weer denken aan de silo’s van Gudy, het niet meer zo groene groentje.
Tenslotte, de VVD heb ik nog niet genoemd. Fractielid Karregat benoemde wel de twijfels. De vraag of het nodig is, de onzekerheden die aan het voorstel kleven, maar ging uiteindelijk namens zijn fractie akkoord vanwege het sterke merk en met het zicht op werkgelegenheid. Alsof werkgelegenheid op Baanstee-Noord geen werkgelegenheid is.

De besloten vergadering
Moed kan Lijst Kras niet worden ontzegd. De partij klapte niet alleen uit de school, een doodzonde in de ogen van de partijen met verkooppraatjes, bij monde van Loek Kras vroeg ze zich ook af wat in dit geval het nut en de noodzaak van de beslotenheid was. Zwaaiend met zijn papieren riep de boze Loek dat hij daarin geen enkel woord had gevonden om de beslotenheid te rechtvaardigen. Ik maak hem voor even mijn held. Ik vind dat een te prijzen opstelling voor een raadslid. Lijst Kras zou op basis van haar gedrag in deze vergadering verder kunnen gaan onder de naam ‘Democratisch Edam-Volendam’. Hij kreeg steun van Nico van Straalen van GroenLinks. Ook die had het idee dat raadsleden wel erg vaak geconfronteerd worden met geheime stukken en besloten vergaderingen. De rest deed er het zwijgen toe.
De burgemeester maakte het onderwerp snel onschadelijk door zijn voorstel het in het Presidium aan de orde te stellen. Ook dat is een besloten club. We zullen nooit weten hoe de verschillende partijen daar met het onderwerp omgaan. Het mooiste zou zijn als de fractievoorzitters in het presidium opdracht geven om een nauwkeurig voorstel over de criteria voor beslotenheid en geheime stukken voor te bereiden en in de raad bespreekbaar te maken. Verwacht ik dat zoiets zal gebeuren? Ik weet het niet. In mijn ervaring staat de huidige burgemeester niet bekend om zijn halsstarrige houding bij de verdediging en bewaking van transparantie en een strikt democratische gang van zaken. En daarmee legitimeert hij partijen die alles liever in eigen hand houden dan prijs te geven aan het democratisch proces. Als het Presidium toch aan de slag zou gaan, dan dient ze hoognodig ook de kwaliteit van raadsstukken aan de orde te stellen, of, nog beter, de omgang van de raad met kwalitatief slechte voorstellen van het college. Ook daarin mis ik de bewakende hand van de burgemeester als voorzitter van het college en van de gemeenteraad.

Tot slot

Ook ik heb het einde van de vergadering niet afgewacht. Voelend hoe mijn in maanden opgebouwd zen-houding wegsijpelde om plaats te maken voor verontwaardiging over het democratisch proces, over de verkooppraatjes die de eigenlijke argumenten bedekken en die daarom geen onderdeel zijn van het debat, over de magere leiding van de burgemeester. Er waren weinig hoogtepunten. Hoe slecht gebracht zijn betoog ook was, Loek Kras was voor mij de held van deze vergadering. Verkopers heb ik nooit vertrouwd omdat ze nooit alles vertellen. De gemeente wordt geregeerd door de collegepartijen VD|80 en CDA die vanwege hun politieke stijl: ‘het doel heiligt de middelen’, eigenlijk niet aan aanmerking komen voor een volgende ronde.