Kladblok
Het
lidmaatschap van gemeenteraden is onderwerp van veel discussies. Partijen geven
aan dat het steeds moeilijker is om goede raadsleden te vinden. Aan de hand van
verschillende gebeurtenissen is er extra aandacht gekomen voor de integriteit
bij de vervulling van de functie van volksvertegenwoordiger. Recent is in het
nieuws gekomen dat 20 procent van de raadsleden wel eens persoonlijk bedreigd
is.
Het grootste
probleem is denk ik dat het steeds moeilijker wordt om goede raadsleden te
vinden. De kandidatenlijsten in Edam-Volendam laten bijvoorbeeld zien dat de
gemiddelde kwaliteit van kandidaten zich niet in een opgaande lijn bevindt. Daar
schuilt een groot gevaar in. De kwaliteit van raadsleden is doorslaggevend voor
het functioneren van de democratie en het gemeentebestuur.
De vraag
waarom het moeilijk is om leden voor de gemeenteraden te vinden is niet zo
gemakkelijk te beantwoorden. Door het afgenomen vertrouwen in het functioneren
van politici is het al lang geen positie
meer die iemands reputatie kan versterken. Ook de arbeidsvoorwaarden
zijn niet aantrekkelijk. De honorering is ten opzichte van de vereiste
inspanning laag. Wie een dag minder zou willen werken om voldoende tijd voor
het raadslidmaatschap te hebben levert al snel inkomen in. Het werk in kleine
fracties is helemaal zwaar. De vereiste tijd moet over een beperkt aantal
personen worden verdeeld.
De tijd
waarin het lidmaatschap van de gemeenteraad als een voorrecht of uitverkiezing
en als een verantwoordelijkheid van de samenleving werd gezien, lijkt voorbij
te zijn. De inspanningen die voor een goede vervulling van de functie nodig
zijn worden maatschappelijk en financieel gezien onvoldoende beloond. Ik pleit
daarom voor een andere wijze van belonen. Een raadslid zou minimaal compensatie
moeten te krijgen voor de dagen (bij voorkeur twee) die hij minder werkt,
waardoor er geen inkomensverlies optreedt.
Met een
betere inkomensregeling moet het voor partijen mogelijk zijn om kandidaten te
werven van een beter niveau dan thans gemiddeld het geval is. Maar dan zijn we
er nog niet. Het lidmaatschap van de gemeenteraad moet ook weer respect
opleveren en hieraan kunnen politieke partijen zelf heel veel doen.
De
integriteit die bij de bevolking verwacht wordt bij het vervullen van de
functie van volksvertegenwoordiger moet weer zichtbaar worden. Die integriteit
is voor een belangrijk deel bedolven geraakt onder partijbelangen, politieke
belangen, politieke en bestuurlijke ego’s en een onvoldoende kritische lokale
pers. Er zijn vele manieren om integriteit te beschrijven. Deze keer zoek ik steun
bij de ‘tien geboden’ van Bertrand Russell, een van de belangrijkste denkers
van de vorige eeuw. Ze hebben te maken met integer gedrag, vrijheid van meningsuiting
en democratie en luiden:
1 Wees nooit absoluut zeker van wat dan ook
2 (Tegen-) bewijs verbergen is zinloos − het komt toch uit
3 Probeer nooit denken te ontmoedigen
4 Bied weerwoord met argumenten − met gebruik van macht
boek je slechts schijnoverwinningen
5 Heb geen ontzag voor iemands autoriteit − er zijn altijd ook
gezaghebbende tegenwerpingen te vinden
6 Gebruik geen macht om meningen te onderdrukken die je verderfelijk
vindt − die meningen zullen jou onderdrukken
7 Wees niet bang een afwijkend oordeel te vormen − elke
aanvaarde opinie is ooit zo begonnen
8 Schep meer behagen in intelligente eigenzinnigheid dan in
lijdzame instemming
9 Wees eerlijk, ook al is de waarheid ongemakkelijk − waarheid
verbergen is nog ongemakkelijker
10 Benijd geen mensen die zichzelf voor de gek houden − alleen
zijzelf denken dat dat geluk is
In de huidige tijdsgeest is
er sprake van een snelle opkomst van intolerantie ten opzichte van het gebrek
aan integriteit. De vertaling daarvan in het (lokale) politieke denken en
handelen is nog onvoldoende. De keuze voor integriteit biedt echter voor
politieke partijen volop kansen om de juiste mensen te interesseren van het
raadslidmaatschap.
De ‘tien geboden’ zoals
hierboven zijn ook een goede handleiding voor kandidaten voor de gemeenteraad
of gemeentebestuur. Zij kunnen zich afvragen of ze sterk genoeg in hun schoenen
staan om die geboden als leidraad te nemen.
Integriteit is echter niet
alleen een persoonlijke eigenschap. Integriteit is vooral een waarde die sterk
beïnvloed wordt door de sociale omgeving.
Iedere sociale omgeving is wat dat betreft afhankelijk van moedige
mensen die geen genoegen nemen met gebrek aan integriteit.
Voor de kiezer scheppen de ‘tien geboden’ een
selectiemogelijkheid. Het maakt wat mij betreft niet uit op welke partij je
stemt, maar kies uit de kandidaten degene die wat u betreft stevig in zijn
schoenen staat als het om integriteit gaat.
Informatie over Bertrand Russell
Geen opmerkingen:
Een reactie posten