De
verslaggever van het NHD verliet voortijdig de vergadering van de gemeenteraad
van 8 october 2015. Hij had nog een deadline te halen, zijn verslag moest de
volgende dag in de krant staan. Mij leek het deze keer beter om mijn indrukken
te laten bezinken en rijpen. Natuurlijk
speelde daarbij de zen-houding die ik tijdens het langdurig verblijf in de
Poolse natuur heb opgedaan een rol. Het langdurig gadeslaan van groeiend gras en
luisteren naar het altijd aanwezige vogelgezang scheppen afstand van het
dagelijks gedoe zoals dat van de raadsleden die de gemeenteraad bevolken en
volgens hun per mandaat verkregen democratische opdracht, druk zouden moeten
zijn met het controleren van het bestuur.
Inderdaad zag ik een paar daarmee bezig. Een paar maar.
Even flonkerde Johan Mühren
Kennelijk
mocht hij van zijn fractie tijdens het raadsplein even losgaan op de weinig
belangrijke beleidsnota die de gemeente er voor moet behoeden dat archeologische
sporen in de bodem door bouwactiviteiten verloren gaan. Genadeloos en met een
zowel doelgerichte als genadeloze verbale dribbel sneed hij dwars door de
verdediging van wethouder Kes en de door haar meegenomen deskundige ambtenaar
heen. Het was even genieten toen hij Marisa Kes door de wringer haalde en haar
volstrekt terecht betichtte van het onzindelijk argumenteren. Met een scherpe voorzet tackelde hij haar
drogredenering. Het is te betreuren dat de kansen voor open doel die wethouder
Kes iedere vergadering al weer jaren biedt als ze aan het woord is, door hem
niet konden worden benut. De democratie zou er mooier van zijn geworden. Het is
te betreuren dat zijn carrière als pleiter voor criminelen die een moeilijke
jeugd hebben gehad tot het einde van zijn raadslidmaatschap leidt. Ik zie in
hem een fantastische toekomstige fractievoorzitter die het raadsdebat weer
niveau kan geven. Zijn terechte advies, “we kunnen beter wachten op een beter
doordachte nota”, werd door wethouder Kes weggewimpeld met de drogredenering
dat er van uitstel geen sprake kon zijn omdat er al te lang mee was gewacht.
Opportunisme in een mantelpakje. Waarschijnlijk oogstte Mühren wel bewondering
van zijn collega’s, maar dat weerhield hen niet om zich ten gunste van het
slechte voorstel uit te spreken.
Nutteloze inspraak over uitbreiding
industrieterrein Edam
Van de
inspraak door ‘Vogels hebben ook bouwdrift’, kreeg raadslid en
fractievoorzitter voor VD|80 ‘de rillingen’. Ik heb in mijn verslagen al heel
lang niet meer de ‘nacht op de kale berg’ uitgedeeld. Maar deze keer ontkom ik
er niet aan om Karhoff in aanmerking te laten komen voor een eenzame nacht om
zijn zonden te overdenken. “De uitbreiding is belangrijker dan het behoud van
groen” was zijn stelling. Dat is weliswaar nog niet genoeg voor de veroordeling
tot een ‘nacht op de kale berg’ , die krijgt hij voor het lijdzaam luisteren,
het niet stellen van vragen aan de insprekers, het geen moeite doen om hun
veelal zakelijke argumenten te weerleggen en het met verkooppraatjes verdedigen
van een rammelend voorstel. De tweede
inspreker, Klaas Breunissen van de Stichting Behoud Waterland, kwam met een aantal
houtsnijdende juridische argumenten die voorspellen dat er nog een heel lange
juridische weg te gaan is voordat het voorstel in daden kan worden omgezet, als
het al ooit zover komt. Negen hectare nieuw industrieterrein is niet niks. De
inspraak leverde een prachtig voorbeeld
op over hoe de democratie zich niet voltrekt in de gemeenteraad, maar moet
worden bevochten met juridische procedures. Daar is de gemeente al eens vaker
de fout mee ingegaan.
Gudy, het
niet meer zo groene ‘groentje’ van GroenLinks, deed waarvoor ze is gekozen,
maar het had grondiger gekund. Ze berispte het college over haar rigide
reacties op de ingediende bezwaren. Die reactie wekte de indruk dat eigenlijk
alles al vaststond. Ze berispte het college verder dat het voorstel gebaseerd
is op een onderzoek dat iedere kwaliteit ontbeert om voor een serieus onderzoek
door te gaan. Een ‘neponderzoek’, voeg ik daar aan toe. De werkelijke behoefte
achtte ze te vaag om het plan door te zetten. Zo was er bijvoorbeeld geen
antwoord op de mogelijke hoogte van silo’s. “In dit controversiële dossier,
stelt het college zich arrogant op”, was haar eindconclusie.
Van de PvdA
dat gezien het nieuwe en de voorgaande verkiezingsprogramma’s niets ziet in de
uitbreiding van het industrieterrein, had iets dergelijks kunnen worden verwacht.
Ze lieten het bij de laffe uitspraak dat ze liever hadden gewacht tot 2016
zodat ook Zeevang had kunnen meespreken. Twee vliegen in één klap, en dat was
best knap. De zusterafdeling in Zeevang werd niet geschoffeerd en er werd geen
banvloek van CDA/VD|80 geriskeerd op een mogelijke deelname van de PvdA in het
per 2016 te vormen college. Of en hoe de PvdA bezweken is voor de druk, kan
niet worden vastgesteld. Het debat over dit onderwerp werd voorafgegaan door
een besloten vergadering.
Loek Kras
van de Lijst Kras, schrijft beter dan hij spreekt. Maar uit zijn zoveelste
warrige betoog was in ieder geval op te maken dat zijn partij in de besloten
vergadering zwaar onder druk was gezet om mee te gaan in het voorstel omdat een
verdeelde raad de positie van de gemeente in een juridische procedure zou
verzwakken. Moge uw klompen breken en broeken afzakken bij dit staaltje van ‘nepdemocratie’.
Lijst Kras was overigens niet tegen de uitbreiding als zodanig. Lijst Kras vond
het voorstel financieel en op andere punten zo zwak dat ze er niet mee kon
instemmen. Lijst Kras kan zich als collegepartij beroepen op het duaal stelsel
al wordt er ook gefluisterd dat haar standpunt ingegeven is door wraak over het
niet steunen van wethouder Rijkenberg inzake het Europaplein. Maar daardoor
verliest het standpunt van LK niet aan duale waarde. Over de besloten
vergadering later meer.
Het CDA en
VD|80 namen de verdediging van het voorstel uit handen van wethouder Kes die daardoor
een gemakkelijke avond had. Het CDA hield zijn bijdrage aan het debat rustig.
De partij met ‘Democratisch’ als middelste naam wees op de al geïnvesteerde
bedragen en noemde dat een groot belang. Het pleidooi was verder gericht op de
grote bijdrage die werkgevers leveren aan de werkgelegenheid en op het feit dat
die werkgevers graag in Edam-Volendam blijven omdat het zo’n sterk merk is.
Fractieleider Karhoff van VD|80 had ongeveer eenzelfde pleidooi maar
presenteerde zich als een ware spreekstalmeester ten gunste van het voorstel.
Net als het CDA hield hij een verkooppraatje met gezochte argumenten die er
vooral op gericht waren om Baanstee
-Noord als vestigingslocatie uit het zicht
te houden.
Intermezzo
Hier heb ik
even een intermezzo nodig om de bedrijven op de uitgestrekte industrieterreinen
van Purmerend te bewenen die een noodlijdend bestaan leiden omdat ze niet op
kunnen boksen tegen het sterke merk ‘Edam-Volendam’.
En weer verder
Belangen zijn
de moeder van argumenten en CDA en VD|80 gaan daar onbeschaamd mee om.
Verkooppraatjes maken nieuwsgierig naar de onderliggende argumenten en ik heb
er maar twee gevonden. De gemeente heeft geld geïnvesteerd in het terrein en
dat kunnen we niet laten verpieteren. Dat is geen keihard argument. Een keihard
argument zou gaan over de onmogelijkheid om het geïnvesteerde geld als verlies
af te schrijven. Het tweede argument, de belangen van werkgevers, lijkt me al
evenmin betrouwbaar. Een bedrijf heeft een gevestigde naam vanwege zijn
kwaliteit en niet vanwege de plaats waar het industrieterrein ligt. Dus waarom
zou de gemeente bedrijven in het kader van de regionale samenwerking niet
verwijzen naar Baanstee-Noord in plaats van haar eigen industriegebied uit te
breiden? Is het voor werkgevers prettiger winkelen in Edam-Volendam dan in
Purmerend? Ik moet nu weer denken aan de silo’s van Gudy, het niet meer zo
groene groentje.
Tenslotte,
de VVD heb ik nog niet genoemd. Fractielid Karregat benoemde wel de twijfels.
De vraag of het nodig is, de onzekerheden die aan het voorstel kleven, maar
ging uiteindelijk namens zijn fractie akkoord vanwege het sterke merk en met
het zicht op werkgelegenheid. Alsof werkgelegenheid op Baanstee-Noord geen
werkgelegenheid is.
De besloten vergadering
Moed kan
Lijst Kras niet worden ontzegd. De partij klapte niet alleen uit de school, een
doodzonde in de ogen van de partijen met verkooppraatjes, bij monde van Loek
Kras vroeg ze zich ook af wat in dit geval het nut en de noodzaak van de
beslotenheid was. Zwaaiend met zijn papieren riep de boze Loek dat hij daarin
geen enkel woord had gevonden om de beslotenheid te rechtvaardigen. Ik maak hem
voor even mijn held. Ik vind dat een te prijzen opstelling voor een raadslid.
Lijst Kras zou op basis van haar gedrag in deze vergadering verder kunnen gaan
onder de naam ‘Democratisch Edam-Volendam’. Hij kreeg steun van Nico van
Straalen van GroenLinks. Ook die had het idee dat raadsleden wel erg vaak
geconfronteerd worden met geheime stukken en besloten vergaderingen. De rest
deed er het zwijgen toe.
De
burgemeester maakte het onderwerp snel onschadelijk door zijn voorstel het in
het Presidium aan de orde te stellen. Ook dat is een besloten club. We zullen
nooit weten hoe de verschillende partijen daar met het onderwerp omgaan. Het
mooiste zou zijn als de fractievoorzitters in het presidium opdracht geven om
een nauwkeurig voorstel over de criteria voor beslotenheid en geheime stukken
voor te bereiden en in de raad bespreekbaar te maken. Verwacht ik dat zoiets
zal gebeuren? Ik weet het niet. In mijn ervaring staat de huidige burgemeester niet
bekend om zijn halsstarrige houding bij de verdediging en bewaking van
transparantie en een strikt democratische gang van zaken. En daarmee
legitimeert hij partijen die alles liever in eigen hand houden dan prijs te
geven aan het democratisch proces. Als het Presidium toch aan de slag zou gaan,
dan dient ze hoognodig ook de kwaliteit van raadsstukken aan de orde te
stellen, of, nog beter, de omgang van de raad met kwalitatief slechte
voorstellen van het college. Ook daarin mis ik de bewakende hand van de
burgemeester als voorzitter van het college en van de gemeenteraad.
Tot slot
Ook ik heb
het einde van de vergadering niet afgewacht. Voelend hoe mijn in maanden
opgebouwd zen-houding wegsijpelde om plaats te maken voor verontwaardiging over
het democratisch proces, over de verkooppraatjes die de eigenlijke argumenten
bedekken en die daarom geen onderdeel zijn van het debat, over de magere
leiding van de burgemeester. Er waren weinig hoogtepunten. Hoe slecht gebracht zijn
betoog ook was, Loek Kras was voor mij de held van deze vergadering. Verkopers
heb ik nooit vertrouwd omdat ze nooit alles vertellen. De gemeente wordt
geregeerd door de collegepartijen VD|80 en CDA die vanwege hun politieke stijl:
‘het doel heiligt de middelen’, eigenlijk niet aan aanmerking komen voor een
volgende ronde.