De 'Brink' van Volendam

KLADBLOK

Ze noemen het ‘Europaplein’. Alleen die naam al. Het is typisch de naam voor een gat in de bebouwing dat als parkeerruimte  zijn beste bestemming heeft gekregen en de Havenhof en omgeving voedde met consumenten. Beleidsmakers hebben dat parkeerterrein nu schoon geveegd. Er is een lege onbestemde ruimte overgebleven.

Dat zal niet zo blijven. In de toekomstdromen van de beleidsmakers zal dat plein eens gevuld zijn met toeristen uit de hele wereld die zich op dat plein mengen met de lokale bevolking. Het wordt volgens hun droom een plein vol bloemen en bankjes, spelende kinderen en keuvelende moeders die even uitrusten van al het gewinkel. Tevreden vaders spelen een spelletje straatschaak en worden vereeuwigd met de klikkende camera’s van toeristen. Betaalde figuranten lopen in het Volendams rond of zitten in hurkzit met hun goudse pijp te mijmeren over het verloren gegane verleden.

In dat verleden deelden de inwoners ‘de Dijk’ met de toeristen. In de ogen van beleidsmakers is dat niet voldoende. De inwoners dienen ook de oude kom voortaan te delen met toeristen. Het toeristisch gebied moet worden uitgebreid. Geduwd door de zachte maar dwingende hand van ondernemers in het verblijfstoerisme, hebben de beleidsmakers de kern van het dorp gestolen en een andere functie gegeven. Sindsdien mag er alleen maar historiserend gebouwd en verbouwd worden, ben je er mooi klaar mee als je in een huis woont dat door de beleidsmakers als monument is aangewezen en mag je alleen maar parkeren op plekken waar de beleidsmakers van denken dat de toerist zich er niet aan zal storen.

De investeringen in ‘Disneyland Volendam’ worden betaald door de belastingbetaler. Die betaalde al een paar miljoen voor de infrastructuur van het Marinapark en voor alle verkeersmaatregelen en de verbouwing van het Europaplein. De bewoners van de dorpskern betalen ook in de vorm van allerlei ongemakken en de winkeliers door omzetverlies. Door al die maatregelen gaat ook de economische functie van de dorpskern veranderen. De bakker en de slager kunnen beter klompen, kaas en pizza’s gaan verkopen en op prijs gaan concurreren met de ondernemers op de Dijk. De bevolking van Volendam begrijpt in toenemende mate dat ze niet echt welkom is in het centrum van het dorp. Zelfs de aanvoerlijnen van dagtoeristen worden uit de oude kom verbannen.  De beleidsmakers geven ruim baan aan de verblijfstoeristen en dragen zo bij aan het renderend maken van de commerciële investeringen in het verblijfstoerisme.

Beleidsmakers denken dat ze op basis van logica het gedrag van inwoners kunnen sturen. In de geschiedenis van dat soort beleid, blijkt altijd weer dat dat soort aannames verkeerd uitpakken. Ik voorzie dan ook dat op het winderige Europaplein de bankjes, uitgezonderd op zeldzame zomerse dagen, leeg zullen blijven.

Dat plein, dat onverlaten de naam ‘Europaplein’ hebben gegeven, is eigenlijk van ons allemaal, net zo als het centrum en de Dijk in feite ons allen toebehoren. Het is ons uitgaans- en winkelgebied. Stap voor stap zullen we dat moeten prijs geven aan de behoeften die verblijfstoeristen geacht worden te hebben.  De eerste slag hebben we nog kunnen winnen. Toen de VVD en het CDA  het cultureel centrum PiusX wilden verbannen naar een plek buiten de oude kom, kwamen we in opstand. We wilden niet dat een kernfunctie voor de bewoners van het dorp plaats moest maken voor dromen van investeerders in verblijfstoerisme. Nu dient zich een tweede plek des aanstoots aan. Willen we met een leeg plein blijven zitten, of willen we daar kunnen blijven parkeren?

Liever zou ik het ‘Europaplein’ willen omdopen in ‘De Brink’. Die naam verwijst naar een oud Nederlands gebruik om bepaalde stukken grondgebied niet aan een eigenaar toe te wijzen, maar te bestemmen voor gemeenschappelijk gebruik. Het plein was tot nu toe van ons allemaal, maar wordt nu opgeëist voor de uitbreiding van het toeristisch gebied. Als we dat laten gebeuren, is er geen houden meer aan. En het staat te gebeuren. Het college van burgemeester en wethouders heeft de gedupeerde winkeliers laten weten dat er niet te praten valt over de bestemming van het Europaplein. Daar wordt ik nogal bokkig van. Dan krijg ik de neiging om mijn auto daar gewoon neer te zetten, zoals ik altijd gewend was. Die toeristen moeten maar op de Dijk blijven. Daar is alles te vinden wat hun hart of maag begeert.

Ik steun de winkeliers van het Europaplein en omgeving omdat hun belang ook het mijne is. De dorpskern is het uitgaans- en winkelgebied van de inwoners van Volendam en dat moet wat mij betreft zo blijven. Als het college van B&W onder druk van Edammers terugkeert op haar schreden en het zand op speelplaatsen vervangt door (kunst)gras, moet het ook mogelijk zijn ze te laten inzien dat we het centrum niet van ons laten afpakken.

Oh ja, nog een vraagje: over hoeveel verblijfstoeristen per dag praten we eigenlijk?

Bij de begrotingsbehandeling (begroting 2013) was niet alles slaapverwekkend KLADBLOK SPECIAAL

Laat ik maar met het goede nieuws beginnen. Onze gemeente is een rijke gemeente. Er staat veel geld op de bank. Er zijn genoeg reserves en er hoeft niet echt te worden bezuinigd. Er is veel mogelijk en de toekomst ziet er niet somber uit. Het jaar waarin zou moeten worden besloten om op bibliotheken of het peuterspeelzaalwerk te bezuinigen is nog heel ver weg. Dat het college trots is dat we als inwoners zo weinig hoeven te betalen, is echter ook niet helemaal waar. We betalen meer dan we denken en dat ga ik nog uitleggen.

Geen sfeer

De begrotingsbehandeling is toch een van de belangrijkste vergaderingen voor de gemeenteraad. Daar was weinig meer van te merken dan dat ze na afloop een borrel en een diner kregen aangeboden. Verder was het een soort vergadering dat ik slechte slapers kan aanbevelen als medicijn. Ferry Veerman is de meest slaapverwekkende spreker. Het kostte me moeite om er de aandacht bij te houden. Naast twee journalisten die er voor hun broodje zaten, was ik de enige belangstellende. Bij de raadsleden zag ik weinig inspiratie, het college oogde lusteloos en timide. Traditioneel is bij de gemeenteraadsvergaderingen de ambtelijke top aanwezig. Het was een rijtje, voornamelijk oude mannen met overwegend ondoorgrondelijke gezichten, dat oogde als een chinees partijcomité. Er waren maar een paar krenten in de pap. Dat was het bevlogen verhaal van Loek Kras die zich zorgen maakt over de jeugd. Minder opvallend waren de moties van GroenLinks. Maar ze vormden voor mij een hoogtepunt. De moties van GroenLinks kwamen voort uit gesprekken die ze met bevolkingsgroepen hebben gevoerd. Dat zie je niet veel meer bij de andere partijen.

Wordt er gesproken met de Europleinwinkeliers?

Die vraag werd aan wethouder Dorus Luyckx gesteld. Hij bevestigde dat er gepraat werd. Toen kwam er een politiek interessant moment. Janneke Rijpstra, fractievoorzitster van de PvdA, veerde op. “Klopt dat wel?”, vroeg ze haar wethouder, “want ik krijg net een mailtje van hun advocaat waarin staat dat het college niet wil praten zolang de winkeliers de aangespannen juridische procedures handhaven.” Dorus Luyckx begon er wat om heen te draaien, gaf geen rechtstreeks antwoord en benadrukte dat er wél wordt gepraat, maar op ambtelijk niveau. De rest van de raad zat te slapen, want dit had toch wel aanleiding kunnen worden voor een pittig politiek debatje. Ondertussen kan ik u vertellen hoe het echt zit. Een ambtelijk afgevaardigde van het college heeft de winkeliers laten weten dat er alleen gepraat kan worden als de procedures worden ingetrokken. Het college is van mening dat er anders geen gesprek op basis van gelijkwaardigheid kan plaatsvinden. Mooi is dat! Ik zie er het zoveelste signaal in dat het college door haar hooghartigheid het contact met de bevolking aan het kwijtraken is. Kijk, daar had ik nou wel eens een debat in de gemeenteraad over gevoerd willen zien. Maar de gemeenteraad lijkt al net zo hooghartig te worden en ziet daar kennelijk het belang niet van in.

Emile Karregat is verliefd

En niet zo’n beetje ook. Hij is verliefd op een plan dat hij een paar jaar geleden heeft ingediend en waar volgens hem niets van terecht komt. Een paar jaar geleden diende hij een plan in om alvast maar per jaar twee miljoen te gaan bezuinigen. Dan was je tenminste maar op tijd als er in de toekomst bezuinigingen nodig zouden zijn. Achteraf was het een stom plan en er is ook niets van terechtgekomen. Dat kan Emile niet hebben. Het was zo’n prachtig plan. Ik begreep eindelijk waar al die publicaties van de VVD over een gemeente die met geld smijt over gingen. Ze gingen over niks. Alhoewel, ze gingen over de liefdesbaby van Emile.

Ik zal het u uitleggen. Een vader vertelt zijn gezin dat er misschien moeilijke tijden aan zitten te komen. Hij stelt voor om alvast maar gaan te bezuinigen alsof die moeilijke tijden er al zijn. Na een paar jaar zuinig leven heeft dat gezin een enorme spaarpot. Mocht de tijd van bezuinigen aanbreken dan hebben ze geen enkel probleem, want ze hebben al bezuinigd. De berg spaargeld kunnen ze nu gebruiken om het huis op te laten schilderen, de kwakkelige wasmachine te vervangen, etc., want dat hadden ze allemaal uitgesteld.

Emile zat dan ook te pruilen dat er maar 3,5 miljoen in de pot zat, terwijl hij op 13 miljoen had gerekend. Op zijn voorstel is er al een paar jaar geleden bezuinigd, maar anders dan hij wilde wordt er weinig opgepot. Dat is geen enkel probleem want de gemeente beschikt al over meer dan genoeg reserves. Bovendien, zo herinnerden een aantal raadsleden Emile er fijntjes aan, had hij regelmatig ingestemd met uitgaven uit de spaarpot. Emile heeft een probleem. Hij kan geen afstand doen van zijn plannetje en staat daarin nagenoeg alleen.

Inwonerslasten laag?

De gemeente heeft trots aangekondigd dat ze de toch al lage inwonerslasten niet veel heeft hoeven verhogen. Dat klopt wel zo’n beetje, maar niet helemaal. We betalen ook verkapte belasting. Voor de CAI betalen we al jarenlang veel meer dan de gemeente aan kosten en andere inkomsten heeft. Voor veel dienstverlening, paspoorten, rijbewijzen, etc. betalen we veel meer dan de kostprijs, dat is dus ook verkapte belasting. De rioollasten die de laatste jaren flink zijn verhoogd, leveren voor de gemeente heel wat meer inkomsten op dan er kosten zijn. In de meerjarenbegroting zie je dat beeld voortgezet. Mijn conclusie is dan ook dat de inwonerslasten omlaag kunnen. De begroting biedt nog steeds voldoende ruimte voor weinig pijnlijke bezuinigingen. Ik vond het vreemd dat geen enkele partij er zo naar keek. Van bijvoorbeeld VD|80 zou je kunnen verwachten dat ze als een bok op de haverkist zitten als inwoners ook maar een cent te veel betalen. Er zijn naar mijn idee echt nieuwe politieke partijen nodig die in de toekomst daar weer een punt van maken.

De motie van de PvdA

De PvdA had maar één motie. Ze wilden 5000 euro extra uitgeven voor een tekstschrijver zodat de volgende begroting (van 2014) leesbaarder zou worden. De motie werd (terecht) door de anderen niet gesteund. Dat leidde nog tot een vinnig debatje tussen Janneke Rijpstra (PvdA) en de VVD. “We zijn niet op aarde om te (be)sparen, maar om te spenderen”, beet ze de VVD toe en bewees daarmee geheel in de socialistische traditie te staan.

Van een tekstschrijver zou de begroting trouwens niet veel leesbaarder worden. Het probleem zit in de door de begrotingsmakers gevolgde systematiek. Het heeft mij uren gekost om een helder beeld te krijgen en dat kan gewoon heel veel beter. Wat mij betreft kan veel detailinformatie naar bijlagen. Ik hoef niet te weten dat er in een sportzaal een nieuwe mat wordt gekocht voor 800 euro. Wanneer ik echter zoek naar de afzonderlijke subsidie voor PX en de Singel is die niet te vinden, zoals je er ook niet achter komt wat het verschil is in subsidie tussen de twee Edamse musea en het Volendams museum. Een tekstschrijver kan daar weinig aan verbeteren.  Daar heb je iemand voor nodig die weet hoe je cijfers moet presenteren voor een lezer die van hogere boekhoudkunde weinig afweet. De begroting 2013 is een boekhoudersbegroting. Maar raadsleden zijn over het algemeen geen boekhouders. Als je gemeenteraadsleden hun werk goed wil laten doen, moet je het heel anders presenteren als je wilt dat ze met de cijfers kunnen spelen. Daar mag mevrouw Rijpstra van mij wel meer geld voor uittrekken. Als persoonlijke wens vraag ik alvast maar om meer vergelijkingscijfers (benchmarks) en fte’s per programmaonderdeel.

Het amendement van het CDA

De zuinigerds zitten niet alleen bij de VVD. Bij het CDA kunnen ze er ook wat van. In een amendement (een soort motie) stelden ze voor om alle nieuwe uitgaven voor 2013 (prioriteitenlijst) te schrappen in verband met de door de regering aangekondigde bezuinigingen. Dat werd hier en daar wel met sympathie ontvangen, maar het CDA kreeg niet voldoende steun. De pijn zat hem in de onderwerpen. De renovatie van de Waterdam schrappen bijvoorbeeld, zou niet door iedereen gesteund worden. Het college zegde welwillend toe dat ze nog eens heel goed zou kijken welke nieuwe uitgaven niet strikt nodig zijn. De begroting werd gewoon zonder enige wijziging goedgekeurd. De gemeenteraad vertrouwde er dus op dat het college die toezegging wel zou nakomen.

Bezuinigingen

Laat de bezuinigingen maar komen. Dankzij Emile Karregat is er een paar jaar geleden al bij voorbaat bezuinigd. Alleen de pot voor nieuwe uitgaven zal lijden onder nieuwe bezuinigingen die door het Rijk worden opgelegd. Er ligt nog een nieuwe uitkering van het Nuon in het verschiet waardoor de toch al zeer royale rente-inkomsten van de gemeente nog aanzienlijk zullen toenemen. Die zouden bestemd kunnen worden voor noodzakelijke nieuwe uitgaven. Verder ben ik voor gewoon jaarlijks bezuinigen. Ieder jaar moet gewoon opnieuw worden gekeken waar er overbodig vet af kan. Dat past in een beleid waarin je gewoon nooit meer uitgeeft dan echt nodig is. Op die manier heeft geen van de raadsfracties naar de begroting gekeken. Althans, daar heb ik niks van gemerkt. Misschien zat ik wel te slapen.

Lang weekend op de louteringsberg

Die prijs reik ik deze keer uit voor de meest onnozele opmerking en gaat naar Kees Sier (VVD). In een debat over geluidsoverlast waar veel mensen problemen mee hebben, wist hij op te merken dat hij mensen kent die daar helemaal geen last van hebben. Dat is net zoiets als in een debat over roken roepen dat je mensen kent die daar geen schade van hebben ondervonden. Wat Kees Sier hoogstwaarschijnlijk bedoelde met zijn opmerking, is dat mensen die wel problemen ondervinden van geluidsoverlast wel zeurkousen moeten zijn. Daar mag hij van mij wel eens een lang weekend over nadenken.

Peter Louter

Ernstige vragen over de plaatselijke VVD

KLADBLOK

Ex-gedeputeerde Hooijmaijers van de VVD blijkt nogal kladdig bezig te zijn geweest. Zijn banden met projectontwikkelaars en vastgoed-eigenaars waren goed voor hun en zijn portemonnee. Nu blijkt ook zijn voorganger Henri Meijdam, ook al VVD niet recht in de leer te zijn geweest als het op belangenverstrengeling aankomt. Bij een volksvertegenwoordiger is dat een doodzonde. Een volksvertegenwoordiger dient het algemeen belang en niet het bijzondere belang van grote private vastgoedondernemers.

De naam ‘Meijdam’ deed bij mij een belletje rinkelen. Hij is volgens mij de man die op het nippertje, één stem verschil, de Lange Weeren tot nieuwe woningbouwlocatie aangewezen wist te krijgen. Onze plaatselijke VVD prees hem daarvoor bijna de hemel in. Maar is het een schoon verhaal? Een van de belangrijkste eigenaren van de grond in de Lange Weeren is de projectontwikkelaar Scholtens BV. Die heeft banden met de VVD. De Volkskrant wist te melden dat Stef Blok, toekomstig VVD-minister voor Wonen en Rijksdiensten, commissaris is bij de Scholtens Groep. Natuurlijk is dat niet vanwege zijn blauwe ogen. Dat is vanwege zijn relaties binnen de VVD. Hij kreeg er 10.000 euro per jaar voor.

Als een projectontwikkelaar grond verwerft doet hij dat niet om er koeien op te laten grazen. Hij wil aan die grond verdienen. Dus gaat hij plannen ontwikkelen en oefent hij druk uit om die plannen tot stand te brengen. De bestemming van natuurlandschap moest worden omgezet naar woningbouwlocatie. Hoe meer politieke vrienden je hebt, des te beter dat gaat. Dat zo’n mes aan twee kanten kan snijden begreep Hooijmakers en wellicht ook Meijdam. Het is nauwelijks aan te nemen dat dit soort vriendjespolitiek zich ook niet uitstrekt tot plaatselijk niveau. Wat mij betreft zou dat eens grondig moeten worden onderzocht.

De Lange Weeren is overigens niet het enige project waar vragen bij kunnen worden gesteld. Een nog beter voorbeeld is het Marina-complex. Dat is aangelegd op een gifbelt en op buitendijks land met een natuurbestemming. Ook hier moeten de regels wel zeer buigzaam zijn toegepast. Samen met de plaatselijke VVD en het CDA verkocht de projectontwikkelaar zijn plannen als goed voor Volendam. Het dagtoerisme zou teruglopen, dus was er behoefte aan verblijfstoerisme. De gemeente werd onder druk van de VVD en het CDA overgehaald om een paar miljoen (van ons geld) in het project te investeren. Onze eigen mister VVD en omstreden genie Emile Karregat, verdedigde die investering met verve. Volgens de notulen van het raadsplein vertelde hij dat de gemeente jaarlijks 200.000 euro aan het project zou verdienen. Laat dat verhaal maar eens gecontroleerd worden.

Daar bleef het niet bij. Onder druk van de VVD en het CDA moest de dorpskern omgebouwd worden tot een aantrekkelijk oord voor verblijftoeristen. De grote vraag is nog steeds wie daar echt belang bij heeft. De bevolking van de dorpskern lijdt meer en meer onder deze aanpak. De belangen liggen duidelijk bij de investeerders die de gemeente zo ver wisten te krijgen om de dorpskern (van ons geld) te verbouwen tot een soort Disney-Volendam. Dat werd lang geheim gehouden. Cultureel Centrum PX mocht niet op zijn oude plaats herbouwd worden. Volgens het toenmalige CDA vanwege ‘voortschrijdend inzicht’. Die slag hebben ze gelukkig verloren, maar de verbouwing van de dorpskern tot vriendelijk oord voor verblijfstoeristen gaat onverdroten verder. VVD  en CDA drukten de ‘aanleg’ van het Marinapad (Zuideinde) door, terwijl daar nauwelijks verkeersproblemen waren die dat nodig maakten. De lasten drukken in hoge mate op de inwoners en ondernemers van de kern. Zij betalen op vele manieren het gelag. Het wordt tijd dat plaatselijke politici zich gaan bezinnen op wat er hier nu eigenlijk aan de hand is. Het wordt tijd dat algemeen belang en private belangen weer op een evenwichtige manier bij elkaar worden gebracht. De dorpskern is van ons allemaal.

De bouw van een nieuwe accommodatie gericht op verblijftoerisme staat op de agenda. Het is de vraag of we op dat pad wel verder moeten gaan.

Betrokkenheid van de VVD bij het verkopen van commerciële belangen als algemeen belang, is aantoonbaar. Recent pleitte de VVD nog voor een ondernemer die het kabelnet met een aanpak die nog niet is bewezen, wil moderniseren.

Het lijkt erop dat het liberalisme bij de plaatselijke VVD niet in goede handen is. Het lijkt ontaard te zijn in het bevorderen van commerciële belangen, ongeacht de vraag of de bevolking daar op zit te wachten. Het lijkt er op dat de fractieleden van de VVD gewoon zitten te lobbyen in plaats van het algemeen belang te dienen.  Tijd voor een motie van afkeuring!

Peter Louter