De Zeestraat
en het Europaplein zijn bepaald niet moeders mooiste. De geschiedenis heeft er
zijn merktekens achter gelaten. Een trambaan, een gashouder en rookhuisjes
hebben hun sporen achtergelaten en zijn verantwoordelijk geweest voor de
contouren van de te brede Zeestraat en het weinig aantrekkelijke Europaplein.
De vervanging van het oude PiusX voor het nieuwe PX is een grote verbetering geweest voor het aanzien. De Havenhof is dat nooit geworden, al zou
de vervanging van het wit van de topgevels door Waterlands groen en nog liever
blauw een hele verbetering opleveren.
Centrum
De Zeestraat
en Europaplein met hun omgeving vormen met hun opgang naar de Dijk het centrum
van Volendam. Een centrum met tal van functies is van ons allemaal, heb ik al
eens eerder gesteld. Het is niet alleen van de bewoners en de ondernemers, het
is ook erfgoed dat iedereen toebehoort. Ook de gebruikers van het centrum
hebben hun rechten want zonder hun regelmatig bezoek en aanwezigheid, zou het
geen centrum meer zijn. De drie rechthebbenden, de bewoners, de ondernemers en
de gebruikers hebben op papier gezelschap gekregen van een vierde partij: de
toerist. Een aantal jaren geleden werd
een plan gemaakt (Integraal Ontwikkelingsplan) dat voorzag in het
aantrekkelijker maken van het centrum ten behoeve van de dag- en
verblijfstoerist. Ineens mocht PiusX van het CDA niet meer op dezelfde plaats
worden gebouwd. De ruimte moest gereserveerd worden voor nieuwe centrumplannen
met uitbreiding van het aantal winkels en woonfuncties daar boven. Daarmee trad
een vijfde partij als mogelijk belanghebbenden aan. Die partij bestaat uit
bouwers en projectontwikkelaars die likkebaardend naar al die mooie
verdienkansen keken. Wethouder Marisa Kes (VD|80) legde de loper voor ze uit en
de doos van Pandora was geboren. Sindsdien is er onrust.
Parkeren
Het
integraal ontwikkelingsplan is door de tijd achterhaald. Het idee om het
winkelbestand uit te breiden is niet levensvatbaar meer door het veranderend
koopgedrag. De megalomane plannen van Wethouder Kes zijn afgeserveerd door de
gemeenteraad en de Raad van State heeft een streep door een deel van het
bestemmingsplan gehaald. Een nieuwe wethouder Wim Rijkenberg (Lijst Kras) is in
2014 begonnen met de ontwikkeling van nieuwe en bescheidener plannen. Ze zijn
recent gepubliceerd en ook al weer bron van heftige discussies geworden. De verschillende belanghebbenden proberen
ieder een eigen bestemming te geven aan het Europaplein. De bewoners aan het
plein en de groene idealisten willen een autovrij plein. De ondernemers en
bezoekers willen op het Europaplein kunnen parkeren. Ze geloven niet in het
idee dat het plein tot leven kan worden gebracht zodat het gaat lijken op de
mooie plaatjes die van het toekomstig plein zijn gemaakt. Ik behoor tot de
ongelovigen. Een maakbare wereld bestaat alleen in de hoofden van
plannenmakers, de gebruikers zullen het links laten liggen.
In feite
gaat de strijd tussen de bewoners van het plein en de ondernemers. Wethouder
Kes heeft de bewoners een sterke positie gegeven. Maar ze zijn slechts één van
de partijen. Ze hebben altijd auto’s voor de deur gehad net als de bewoners
langs de parkeerpleinen bij de Stient en van Baarstraat. Een keuze voor het
wonen in het centrum brengt met zich mee dat je woont in de reurigheid die een
centrum met zich mee brengt. Daarom kan wat mij betreft aan hun belang geen
overmatige waarde worden toegekend.
Psychologie
Ooit was ik
een trouwe klant van de Hema. Daar kom ik tegenwoordig nauwelijks meer. Sinds
je niet of in de wintermaanden nauwelijks meer kunt parkeren op het
Europaplein, heb ik alternatieven gezocht en gevonden. En ook al roepen ze dat
vanaf het parkeerterrein van de AMVO het
niet ver is, bij mij werkt het niet. Ik ben lang niet de enige. Nadat in de
herfst van vorig jaar beperkt parkeren op het Europaplein weer mogelijk werd,
meldden de winkeliers een substantiële verhoging van de omzet. De theorie van
loopafstanden is een abstractie die door
de praktijk wordt weerlegd. Het heeft met psychologie te maken en die wordt
volstrekt genegeerd door de plannenmakers met hun ideaalplaatjes. Ze gaan uit van hun eigen droombeleving in plaats van de beleving van centrumbezoekers.
Kies voor ondernemers
Zonder
winkels geen centrum en zonder winkelbezoekers geen sfeer. Dat zou het
belangrijkste uitgangspunt moeten zijn bij het maken van plannen. En de
kernvraag is dan: wat wil het bezoekend publiek? Wat maakt het voor hen
aantrekkelijk? Uit alle onderzoeken op dat terrein blijkt dat
parkeerfaciliteiten een belangrijk criterium zijn en in de praktijk is gebleken
dat parkeren op het Europaplein omzetverhogend werkt voor de ondernemers in het
centrum. De huidige situatie is al heel
wat fraaier dan het oude parkeerterrein. Er zijn geen doorslaggevende redenen
die wijziging van de bestaande situatie noodzakelijk maken, op een wijziging
na. Ook in de zomermaanden zou het Europaplein voor parkeren moeten kunnen
worden benut. Dat is in het belang van de ondernemers en het is de wens van de
bezoekers en met die wensen wordt te weinig rekening gehouden.
Niks meer aan doen
Niks doen is
natuurlijk een lastige opgave voor plannenmakers en politici, maar in dit geval
zou het toch wel eens de beste oplossing kunnen zijn. Bestem het Europaplein
voor parkeren in zijn huidige vorm en leg er geen droomplaatje over heen dat
waarschijnlijk nooit tot leven zal komen. Het is een waagstuk met een hoog
risico op mislukking. Mislukking gaat te koste van de ondernemers. Persoonlijk
en als medebelanghebbende heb ik maar twee wensen. Laat het zoals het is en
maak parkeren ook in de zomer mogelijk. Mijn tweede wens geldt de Havenhof.
Verander al dat wit in mooi Waterlands blauw. De hele omgeving zal er van
opfleuren en huiselijker van worden en dat willen we toch?
