Gaat het college van Edam-Volendam vallen?

KLADBLOK
                                   

           

Er was maar één belangrijke reden voor de gemeenteraad om in te stemmen met de aankoop van de panden van het HHNK: het behoud van de gerieflijke vergader-accommodatie. Het bezit van de rest van de panden is een financiële last. De optimistische plannen voor de verkoop van het kantoorgedeelte zijn gestrand in de financiële crisis. Nu er moet worden gekozen voor noodzakelijke uitbreiding van de gemeentelijke kantoorruimte, is er een keuzevraagstuk ontstaan. Wordt er verder gegaan met de plannen voor de uitbreiding en modernisering van het pand aan de Mgr. Veermanlaan, zoals het college heeft voorgesteld, of: moet de voorkeur worden gegeven aan het geschikt maken van de panden van het NNHK, ook al valt dat duurder uit.

Het is een lastige keuze. Een keuze die je alleen kunt maken zoals een goed huisvader die zou doen. Kan het huishoudbudget van de gemeente de last dragen?, gaat het om een volwaardige kantoorruimte en past het in een aantal denkbare toekomstscenario’s?

Er zijn uitgesproken voor- en tegenstanders van de aankoop. Tot nu toe nam de VVD een middenpositie in. Het voorstel van de VVD-fractie is de panden nu als kantoorruimte in gebruik nemen omdat de meeste kosten daarvan nu al op de begroting drukken. Als de marktomstandigheden zich wijzigen kan alsnog tot verkoop worden over gegaan. Het is de vraag of dat een geloofwaardig scenario is.

Persoonlijk geloof ik niet dat het huisvesten van ambtenaren het belangrijkste onderwerp is bij de voor- en tegenstanders van het in gebruik nemen van de panden. De financiële consequenties zijn het zichtbare strijdpunt. Daarachter liggen andere, meer verborgen, overwegingen en emoties die hoorbaar zijn in de toon waarmee wordt gediscussieerd over de financiële consequenties.

De redactie van de Stadskrant noemde het een ‘ontspoorde discussie’ in een redactioneel commentaar. De redactie ziet een herleving van de kommenstrijd waarvan ze aannam dat die al lang was overwonnen. Dat is een beetje vreemde bewering gezien de column ‘Krasse Taal’ een paar weken eerder in de Stadskrant. Daarin wordt onverkort  de bevolking van Volendam op de schop genomen als tegenstander van het in gebruik nemen van de panden. Het Volendamse standpunt wordt in een aantal clichés aan het einde van de column samengevat als: “Daar kunnen wij natuurlijk niet aan beginnen, te ver, te oud, te gemakkelijk, te voor de hand liggend, niks aan te verdienen voor ons bouwbedrijf, onhandig voor de koffiejuffrouw en te Edams. Een mooi monument om te verkopen, want wij hebben al cultuur genoeg.”

Wat mij betreft is het onzin om de kommenstrijd te negeren en de Stadskrant doet dat eigenlijk ook niet. ‘Kommenstrijd’ is eigenlijk een verkeerde benaming voor wat er aan de hand is. Het is niet alleen een strijd tussen kommen als zodanig. Het is vooral een strijd tussen kommen met grote culturele en sociaal-economische verschillen en met een gedeeld verleden dat niet zonder pijnpunten is. Edam heeft is in het recente verleden niet zonder pijn de vestiging van een stadskantoor kwijtgeraakt en het is aannemelijk dat dit verlies in de discussies een ondergeschoven rol speelt. Daarnaast speelt de vraag waar uiteindelijk het representatieve gedeelte van de bestuursfunctie zal worden gehuisvest. De representatieve panden van het voormalige NNHK zijn eigenlijk veel geschikter voor het onderbrengen van bestuur en staf van de gemeente dan voor het onderbrengen van ambtenaren. Ik ben dan ook bang dat het de verborgen agenda is van menigeen om bestuur en staf te verhuizen naar Edam.

Dat zijn overwegingen waar ook de VVD-fractie in haar middenpositie rekening mee dient te houden. Bij haar voorstel voor een tijdelijke oplossing past de vraag: hoe tijdelijk is tijdelijk?

Bij discussies die op hoge toon worden gevoerd, mag je er vanuit gaan dat het onderwerp van discussie, in dit geval de financiën, slechts een symboolfunctie vertegenwoordigt en dat daarachter andere belangen die niet kunnen worden uitgesproken, een rol spelen. Uiteindelijk draait het, denk ik, om de verhuizing van bestuur en staf naar Edam.

Bij de gang van zaken zoals we die zien, speelt nog een ander (cultureel) verschil tussen beide kommen een rol. De Edamse bevolking slaagt er als regel veel beter in om de eigen belangenbehartiging vanuit bevolkingsintiatieven vorm te geven dan de bevolking van Volendam. Daar nemen politieke partijen het voortouw en laat de bevolking zich nauwelijks horen.

De collegepartijen zijn verdeeld. Bij de huidige stemverhoudingen waarin CDA, VD|80 als collegepartijen samen optrekken met lijst Kras – een minderheidscombinatie- kan er een situatie ontstaan waarin de coalitie breekt. Ik zou dat niet betreuren en verwelkomen als een ontwikkeling die een meer gezonde politieke situatie mogelijk maakt.