Het
programma LEF van de gemeente dat beoogt om het drinken onder jongeren te
verminderen, begint me steeds meer tegen te staan. Vandaag werd ik op Facebook
getroffen door de mededeling van LEF dat 94% van de jongeren drinkt om niet buitengesloten
te worden. Dat percentage vertrouw ik voor geen meter. Het kan geen goed
onderzoek zijn als er zo’n hoog percentage uitkomt. Of moet ik aannemen dat bij
een enquête 94% van de jongeren bekend heeft alleen maar te drinken om niet te worden
buitengesloten? Daar geloof ik niets van.
Op mijn
veertiende verjaardag kreeg ik een pijp, het signaal dat mijn ouders vonden dat
ik mocht roken. Dezelfde avond nog kreeg ik een biertje dat vergezeld ging van
een preek. Kort samengevat: ‘het is een man die drinken kan’. Mijn vader was
goed in het debiteren van wijsheden, maar eigenlijk was het niet aan me
besteed. In mijn geheime pre-puberleven was ik lid geweest van een geheime
rookclub en had ook al aan de alcohol gezeten. Nicotine beviel me goed, alcohol
maar matig. Ik behoorde tot een clubje van avontuurlijk ingestelde jongens die
niet konden wachten om het verbodene uit te proberen. We hadden het LEF om
grenzen over te steken.
Alleen al de
naam LEF lijkt me verkeerd te zijn gekozen. Pre-pubers en pubers verkennen de
wereld door uitdagingen aan te gaan en in dat wereldje ben je een mietje als je
je angstig terugtrekt. Volgens het onderzoek van LEF bestaat de Volendamse
jeugd voor 94% uit jongeren die bang zijn om voor mietje te worden uitgemaakt. Er
is geen pedagoog (behalve politiek correcte) die dat voor zijn rekening wil
nemen.
Alcohol is
verweven in de Volendamse cultuur. Daar was ik getuige van. Volendammers kunnen
pas echt feesten als ze een paar glazen achter de kiezen hebben. Door alcohol
verlost van hun terughoudendheid, laten ze de teugels vieren. Dat is wat
jongeren leren. Het is ook een strenge cultuur. De volgende dag moet je er weer
staan. Dat zag ik toen ons huis onderhanden werd genomen. Het jongetje dat
cement moest draaien kwam wel om zeven uur opdagen, maar zei dat hij eigenlijk
te ziek was. “Ga maar even kotsen’, zei de uitvoerder, “en daarna wil ik niks
meer van je horen”. Mooie leerschool! Deed me ook denken aan een andere levenswijsheid
van mijn vader: “Bij nacht de man, bij dag de man”.
Ik heb het
ook niet zo op het overnemen van succesvol beleid uit andere culturen. Vaak
mislukt dat omdat er geen rekening is gehouden met de cultuur waarin dat wordt
geïntroduceerd. IJsland, waar het model vandaan komt, heeft een sterke socialistische
cultuur. Volendammers zijn republikeins, dat wil zeggen gezond wantrouwen ten
opzichte van de overheid en een houding van ‘dat maak ik zelf wel uit’.
Het
programma LEF staat me ook tegen omdat het een nogal oppervlakkig uitgangspunt
heeft. In Volendam drinken jongeren meer dan elders, heet het. Dat is niet
helemaal waar want er zijn gemeenten waar jongeren ook vroeg met alcohol
beginnen. De toon vindt ik ook wat patriarchaal en moraliserend. In mijn
fantasie zie ik de wethouder (CDA) met een vermanende vinger op de preekstoel
staan als hij zegt dat jongeren (94%) alleen maar gaan drinken omdat ze geen
mietje willen zijn. Met galmende stem verkondigt hij: “heb het LEF om een mietje
te zijn” en “doe niet als je ouders” (want die zullen in de hel branden!).
Misschien
ben ik te naïef om het probleem te zien, maar mij lijkt dat er wel wat grotere
problemen te vinden zijn. Het programma LEF past als onderdeel in het
regeringsbeleid om mensen te verleiden tot een gezondere leefstijl. In Volendam
wordt dat beperkt tot jeugdige alcoholgebruik. Lijkt me niet slim. In Volendam
worden mensen gemiddeld wat minder oud dan in de rest van Nederland. Kijk, daar
ligt pas een echte uitdaging.
Ik ben niet
tegen de opwekking om verstandig met alcohol en andere roesmiddelen om te gaan.
Ik ben tegen stomme programma’s die de hele gemeenschap en haar instituties in
gebreke stellen met de boodschap: ‘Wat doe jij (of doen jullie) om het
alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen’. Dat gaat zich op de lange duur
tegen je keren, mijnheer de wethouder. Geef in plaats van al dat gemoraliseer
die uitvoerder een lintje, hij is de echte cultuurbewaker.
