Een Coalitie zou je kunnen
vergelijken met een partnerschap. Een overeenkomst om gezamenlijke en
afzonderlijke doeleinden te verwezenlijken. Om het partnerschap in stand te
houden is er bereidheid vereist om te geven en te nemen. Die bereidheid maakt
een coalitie bestendig. Bij de aanvang van de coalitie (VD|80, CDA en PvdA) in
Edam-Volendam waren de panden van het HHNK onderwerp van een compromis. Wel
kopen, maar na afsplitsing van het vergadergedeelte weer verkopen.
Sindsdien zijn de
omstandigheden gewijzigd. Verkopen lukt niet. Dat roept de vraag op of het
(financieel) verstandig is om vast te houden aan de oude plannen. Moet je
principieel vast houden aan de oude plannen of je, door omstandigheden
gedwongen, flexibel opstellen? Binnen de coalitie wist men dat probleem niet op
te lossen. De PvdA en VD|80 kwamen recht tegenover elkaar te staan en de
coalitie brak.
De PvdA dacht zich verzekerd
te hebben van de steun van het CDA. Dat bleek niet het geval te zijn. Tijdens
de gemeenteraadsvergadering van 30 mei verweet de PVDA het CDA openlijk dat ze de
boel belazerd hadden. Maar goedbeschouwd was het natuurlijk de PvdA die de boel
heeft belazerd door achter de rug van VD|80 om met de andere coalitiepartner
afspraken te willen maken. Het verraad van de PvdA-fractie gaat verder. De
fractie heeft de gewijzigde omstandigheden aangegrepen om haar eigen zin door
te zetten en terug te nemen wat ze bij de coalitiebesprekingen had ingeleverd. Openlijk
betwistte ze de cijfers van het college. Als ze binnen het college de steun van
het CDA en de burgemeester zou hebben verworven, zou het haar zijn gelukt.
De opzet van de PvdA is
mislukt omdat het CDA de coalitieafspraken trouw bleef. Dat deed ook de
wethouder van de PvdA, Dorus Luijckx, en daarmee voltrok zich ook een breuk
binnen de PvdA. De oppositiepartij VVD haalde de angel uit het conflict door
voor te stellen de beslissing uit te stellen. Daarmee konden de gebeurtenissen
echter niet ongedaan worden gemaakt. De coalitie is uit elkaar gevallen en er
is sprake van een crisis.
De breuk zat er al een tijdje
aan te komen. Eerder stemde de PvdA-fractie al niet in met het collegevoorstel
voor de reconstructie van het dorpshart van Volendam. Het moet VD|80 al wat
langer dwars hebben gezeten dat de PvdA wat bedrevener bleek te zijn in het
politieke spel en veel binnen wist te halen. Deze keer was het genoeg. De
bekende druppel deed de emmer overlopen.
Vanuit mijn gezichtspunt
hebben beide partijen, VD|80 en PvdA, zich gediskwalificeerd om op korte
termijn opnieuw deel te nemen aan een college. Ze hebben een twistpunt tot
buiten haar eigen proporties laten groeien en verdeeldheid gezaaid. De
gemeenteraad zit met de brokken, want zo gemakkelijk is het niet om een nieuwe
coalitie te vormen als beide brokkenmakers buiten beschouwing worden gelaten.
Het voorstel van de VVD om het college als een soort zakenkabinet verder te
laten gaan om kosten voor wachtgeld uit te sparen, lijkt me niet goed doordacht
te zijn. Die wachtgeldkosten zouden bij de komende gemeenteraadsverkiezingen
toch wel komen. Dat dient dan ook te worden afgewogen tegen het probleem dat de
gemeente verder moet met een kreupel college dat nog belangrijke besluiten moet
voorbereiden.
Ik pleit daarom voor een nieuw
minderheidscollege met de VVD als kern, aangevuld met GroenLinks en het CDA. De
belangrijkste taak van dit college is een meer-jarenbegroting op te stellen en
daarvoor een meerderheid te vinden in de gemeenteraad. Een tweede, meer
delicate, taak zou dienen te zijn om de invloed van de derde (ambtelijke) macht
in kaart te brengen en terug te zetten naar de plaats die het hoort te hebben,
dienstbaar aan de politiek.
Op de bestuurscultuur van de
voorbije jaren is veel aan te merken. De autocratische stijl is lang gedoogd
door de gemeenteraad. Een crisis betekent dat er zowel kansen als bedreigingen
zijn. De kansen vragen om een vastberadenheid om het democratisch functioneren
weer op het goede spoor te zetten. Openheid, controleerbaarheid en integriteit
zijn de kernwoorden waarvoor ik al weer een aantal jaren pleit. Er is een
nieuwe wind nodig en een sterk overgangscollege kan die tot stand brengen. Een
gezond politiek klimaat is uiteindelijk nog belangrijker dan een sluitende
begroting.
Na het schrijven van dit blog is bekend geworden dat wethouder Luyckx zich heeft teruggetrokken uit de politiek.
BeantwoordenVerwijderen